عبداله رودکی، شاعر بزرگ پارسی گوی و وقایعی که از آغاز قرن بیستم میلادی به احیای دوباره اش منجر گردیده، موضوع فیلم بمانی است. او حالا سال هاست در تاجیکستان زندگی می کند و به فیلمسازی مشغول است. نسیم مولیان در دومین جشنواره ی سینما حقیقت و بیست و هفتمین جشنواره ی بین المللی فیلم فجر به نمایش در آمده است.

موضوع ساخت فیلم از کجا شروع شده؟
از  سال ۲۰۰۳ سفرهای من به کشور تاجیکستان شروع شد. از همان لحظه ی ورود به فرودگاه دوشنبه، وقتی دوست عزیزم سعداله به استقبال من آمده بود، بدون این که تا آن روز همدیگر را دیده باشیم با زبان شیرین تاجیکی پرسید  آقای مهدی شما هستید؟ شوری مملو از عشق به زبان مادریم در من شکل گرفت. مانند کسی که تازه به یک گنج رسیده و نمی داند که چگونه باید سهم خود را از این گنجینه بگیرد شروع به جمع آوری موضوعاتی کردم که بی شک هر کدامشان ارزش خاص خود را داشت. با دستی پر، سفر ۱۵ روزه ام به اتمام رسید؛ اما تاجیکستان مکانی شد که هر وقت به ایران بر می گشتم دلم سخت برای دیدار دوباره اش می طپید. تا سال ۲۰۰۶ چندین بار به آن جا سفر کردم تا این که به این نتیجه رسیدم در این سفرهای کوتاه نمی توانم طرح ها و ایده هایم را آن طور که باید عملی کنم. با همسرم تصمیم گرفتیم برای مدتی در تاجیکستان زندگی کنیم؛ یک برنامه ی شش ماهه ریختیم که این برنامه ۶ ماهه سه سال است که به درازا کشیده. زبان مادری مهمترین دغدغه ی ما در آثارمان بود. چند طرح و ایده برای کار مستند آماده شد. یک روز از مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی با من تماس گرفتند و پرسیدند در رابطه با رودکی ایده ای دارم و من گفتم اتفاقا داریم روی همین موضوع کار می کنیم. صحبت های اولیه تلفنی انجام شد و ما طرح را برای مرکز فرستادیم و حمایت آقای آفریده باعث شد تا ما به هدف به تصویر کشیدن ایده امان در خصوص پدر شعر فارسی دست پیدا کنیم.
با چه پرسش و هدفی تصمیم گرفتید درباره ی رودکی فیلم بسازید؟
هدف من بیان زندگی نامه ی رودکی نبود؛ این که رودکی آیا کور مادرزاد بود یا بعدها او را کور کردند و یا خیلی از مطالبی که بارها راجع به آن خوانده ایم. می خواستم زوایای پنهان احیای دوباره این شاعر پارسی گو را در زادگاهش پیدا کنم. مطالبی که من تا آن روز در هیچ کتابی، حداقل در ایران نخوانده بودم. می خواستم بگوییم چگونه رودکی، شعر و زبان او در طول هزاران سال که فرهنگ، ادب و شعر فارسی مورد تاخت و تاز در فرا رود قرار گرفت، زنده ماند و چگونه: زمانه پندی آزاد وار داد مرا              زمانه را چو نکو بنگری همه پند است
این ها بهانه ای بود برای ساخت کاری متفاوت از نظر ساختار و تکنیک؛ فیلمی متفاوت از چند مستندی که تا به حال در تاجیکستان ساخته شده بود.
بر اساس تحقیقاتتان تصویربرداری را شروع کردید یا چارچوب کار را مشخص کرده بودید؟
بعد از تحقیق، همسرم به نگارش فیلمنامه مشغول شد و طی ۳۰ روز نگارش فیلمنامه انجام شد. ما با فیلمنامه کار را شروع کردیم؛ ولی در دل کار فهمیدم که خیلی از واقعیت ها را ما در حین فیلمبرداری کشف می کنیم و ناگهان همه چیز به هم ریخت. وقتی در دل کوهستان، در چهار پنج هزار کیلومتر دورتر از مرکز ایران، با مردم روستایی روبرو شدم که رودکی را بهتر از من می شناختند و به شیوایی شعر رودکی بعد از هزار و صدسال سخن می گفتند؛ دیگر فیلمنامه و چارچوب های کلاسیک جایی نداشت. در حقیقت تحقیق و فیلمنامه ی اولیه فقط ده درصد از کاری را که می بینیند در برگرفت. من ۲۰ روز در زادگاه و آرامگاه رودکی تصویربرداری کردم و بعد به دوشنبه برگشتیم و دوباره تحقیق را از سر گرفتم.
تحقیق هم که تمام نشدنی است.
بله، کار سختی بود. خیلی از متریال و عکس های آرشیوی را ما مجبور شدیم از مسکو جمع آوری کنیم. فکر کردم یک جایی باید کار را ببندم و به همین مقدار تحقیق و تصویر بسنده کنم. این کار پایانی نداشت و حقایقی دیگر را برای ما روشن کرده بود که در قالب این کار نمی گنجید. تا آن روز حدود ۶۰۰ دقیقه متریال داشتم و بستن کار با مدت زمان ۴۳ دقیقه واقعا دشوار بود.
بخشی از ویژگی کار، موسیقی فیلم است. موسیقی کار چگونه شکل گرفت؟
موسیقی فیلم به کمک طالب خان شهیدی، بهترین دوستم، که یکی از مشهورترین آهنگسازان شوروی سابق است ساخته شد. ایشان در جریان تولید فیلم بود و وقتی فیلم را می دید گفت که می خواهد برای این کار موسیقی بنویسد. در بودجه ی کار، موسیقی اورژینال دیده نشده بود. ایشان قبول کرد موسیقی را در کنار سایر پروژه های خودشان در مسکو اجرا و ضبط کنند و من خوشحالم که در یک ارکستر با ۱۲۰ نوازنده بخش های مهمی از موسیقی این کار نواخته شد. این فوق العاده بود و برای خودم باور نکردنی.
کل فیلم در تاجیکستان است؟
بله، تمام فیلم در تاجیکستان و در شهرهای دوشنبه، پنجه کنت، و روستای پنج رود حوالی سمرقند تصویر برداری شد.
ساختش چقدر زمان برد؟
از اولین روز فیلمبرداری تا اولین اکران خصوصی  حدود ۹ ماه طول کشید.

نسیم مولیان: تصویربردار، تدوینگر، کارگردان: مهدی بمانی/ فیلمنامه: مهری گرمیر/ موسیقی: طالب خان شهیدی/ صدابردار: صالح رجب/ تهیه کنندگان: مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، بمانی/ ۴۳ دقیقه

 این گفت و گو ابتدا در نشریه روزانه ی جشنواره فیلم فجر منتشر شده است.