پیروز کلانتری معتقد است:"یکی از مشکلات اساسی جشنواره های مستند آن است که در این جشنواره ها چرخه ی کامل و مستمری وجود ندارد."
پیروزی کلانتری و فرهاد توحیدی (فیلم نامه نویس و دبیر سیزدهمین جشن خانه سینما) در بخش مستند برنامه ی"دو قدم مانده به صبح"حضور پیدا کردند و به گفت و گو درباره ی جشنواره های سینمای مستند پرداختند. پیروز کلانتری مطرح کرد:" اگر تلویزیون به طور دایم به نمایش فیلم های مستند می پرداخت، دیگر نیازی به این بحث ها نبود و اگر رسانه ی ملی کمی بیشتر به این مسئله توجه نشان می داد، آن گاه جشنواره ها هم به کارکرد مستقل خود می پرداختند. این که جشنواره ها کار و وظیفه خود را انجام نمی دهند به این دلیل است که طی ده سال اخیر فیلم های مستند از نظر کمی رشد بسیاری داشته اند و طبیعتا سازندگان این فیلم ها که اکثرا هم جوان هستند، دوست دارند که این فیلم ها دیده شود. از نظر من تلویزیون جایگاه اصلی و خانه ی مستند است، اما هنگامی که این رسانه به نمایش این فیلم ها نمی پردازد، سازندگان آنها به سمت جشنواره ها هجوم می آورند."
کارگردان مستند"تهران چند درجه ریشتر"ادامه داد:"قرار است که جشنواره های ما بستری برای نمایش تولیدات سال مستند باشند، اما در چنین شرایطی محل اول و آخر نمایش این فیلم ها می شوند و به همین دلیل طی سال های اخیر شاهد رشد کمی تعداد فیلم های جشنواره ها بوده ایم و به عنوان مثال جشنواره ی شهید آوینی امسال 72 فیلم را به عنوان فیلم های برگزیده معرفی کرد. حال آن که هنگامی که حجم این آثار بالا می رود این سوال پیش می آید که داوری این آثار به چه صورت خواهد بود."کلانتری در بخش دیگری از این برنامه هم در ارتباط با تبلیغاتی که در جشنواره های مختلف درباره ی این فیلم ها صورت می گیرد، گفت:"فکر می کنم که نمی توان انتظار داشته باشیم که فیلم های مستند هم از مخاطبی مشابه فیلم های داستانی بهره ببرند. در تمام دنیا هم این مسئله به همین شکل است. البته به معنایی ممکن است که مخاطبان مستند حتی بیش از فیلم های داستانی باشند، چراکه این فیلم ها تنوع زیادی دارند و شاید در مجموع مجموعه مخاطبان آنها بیش از فیلم های داستانی باشد، حتی اگر این تعداد کم تر هم باشد، من فکر می کنم که در بررسی میزان مخاطب سینمای مستند نباید آن را با سینمای داستانی قیاس کرد."
او همچنین افزایش تعداد جشنواره های موضوعی را امری مثبت برشمرد و ادامه داد:"لازم است گرایش ها و اهداف جشنواره های مختلف مشخص شود، حال می توان این اهداف را یکباره معرفی کرد و یا آنها را به صورت تدریجی مورد بررسی قرار داد. به عنوان مثال در جشنواره ای مانند کیش پس از گذشت چندسال، مشخص شد که چه گرایشی حاکم است."کلانتری در بخش پایانی صحبت هایش هم عنوان کرد:"یکی از مشکلات اسامی ما در جشنواره ها و به خصوص در جشنواره های مستند، این است که در آنها یک چرخه ی کامل و در حال گردش مستمر و متداوم وجود ندارد و بدین ترتیب فیلم های تولید شده فضایی برای نمایش پیدا نمی کنند و به همین دلیل هیچ گاه مورد نقد و بررسی قرار نمی گیرد و بازخوردی با مخاطب و منتقد ندارند. نکته ی دیگر هم آن که فضای آموزشی ما در سینمای مستند درحال حاضر خیلی مرتبط با فضای تولید نیست و نتیجه ی تمام این موارد این است که هیات های داوری و انتخاب جشنواره های مستند از ظن خود یار این فیلم ها می شوند و نه براساس فضایی مشترک و به همین دلیل گاه این اعضا، افرادی تنها هستند که براساس اعمال نظرهای خود انتخاب می کنند و در این شرایط قطعا حق هم دارند."
فرهاد توحیدی هم در بخشی از این برنامه با اشاره به برگزاری مستقل جشن مستند در جشن های خانه ی سینما طی دوسال گذشته و اصلاحات و تغییراتی که برروی آیین نامه این مراسم صورت گرفته، عنوان کرد:"طبیعی است که در جشن بزرگ سینمای ایران، حاصل کار اعضای انجمن مستندسازان نیز دیده و عرضه شود. تلقی هیات مدیره های خانه ی سینما این بوده است که سینمای مستند به خصوص از اوایل دهه 70 به دلیل رشد و اهمیتی که پیدا کرده، مانند گنجی فراموش شده است که باید مورد بازیابی قرار گیرد. من فکر می کنم که اگر واقعا به اهمیت سینمای مستند پی ببریم، معلوم می شود که این سینما چه پتانسیل های بالایی دارد."
او ادامه داد:"طی جلسه ای که چندروز پیش با انجمن مستندسازان و تهیه کنندگان مستند داشتیم، صحبتی شد و در قالب آن یکی از نمایندگان انجمن تهیه کنندگان مستند که به طور اتفاقی از پخش کنندگان عرصه بین المللی هم بود، اظهار کرد که بیشتر درآمد او و شرکتش از طریق سینمای مستند است و سینمای داستانی برای او درآمد چندانی کسب نمی کند. به همین دلیل فکر می کنم سینمای مستند گنجی است که باید ارزش آن شناخته شود. اگر فیلم های مستند محلی برای عرضه و نمایش داشته باشند ( آن هم نه برای آنتن پرکردن، بلکه به عنوان یک برنامه پرمخاطب) اوضاع بسیار بهتر می شود. در چندماه گذشته هم خانه سینما پیش نویس قانون نظام سینمایی را تنظیم کرده و آن را به عنوان پیشنهاد به نهاد ریاست جمهوری ارسال کرده است. همراه با این پیش نویس به این نهاد پیشنهاد شده است که درحال حاضر بهترین راه فعلی برای مقابله با شبکه های ماهواره ای، بهره برداری از همه ظرفیت های سینمای ایران است. اگر ما دو شبکه ی ماهواره ای جهت پخش و نمایش فیلم های مستند و داستانی و سریال ها داشته باشیم، به راحتی خواهیم توانست که چهره ی واقعی کشور را به نمایش بگذاریم. هنگامی که این اتفاق نمی افتد طبیعی است که جشنواره ها تبدیل به محلی برای نمایش فیلم ها می شود."
دبیر سیزدهمین جشن خانه ی سینما در ادامه ی این برنامه هم به جشن خانه ی سینما اشاره کرد و گفت:"شیوه ی داوری بخش مستند این جشن هنوز مشخص نشده و درحال حاضر در حال گفت وگو هستیم و با توجه به این که آیین نامه مستند هنوز نهایی نشده، ممکن است که در شیوه ی داوری این فیلم ها تغییراتی ایجاد شود. پیشنهاد دوستان این بود که فیلم های مستند کوتاه، نیمه بلند و بلند در این جشن تفکیک شوند و احتمالا این اتفاق صورت خواهد گرفت، اما از نظر تفکیک موضوعی بعید می دانم که تغییری حاصل شود. چراکه جشن خانه ی سینما به گونه ای است که محصولات اعضا بدون آداب و ترتیب نمایش داده شود. به عبارت دیگر جشن خانه سینما به نوعی شبیه جشن خرمن است و درحال حاضر بنیاد آن به این گونه گذشته شده که آثار اعضای آن در معرض قضاوت همکاران آن ها گذاشته شود تا بدین ترتیب برگزیدگان بدون تمایز در ژانر و نوع معرفی شوند."
توحیدی در پایان صحبت هایش عنوان کرد:"در جشن خانه ی سینما تنها افرادی می توانند آثار خود را ارسال کنند که به عضویت این مجموعه درآمده باشند. نکته ی دیگر هم آن که آیین نامه بخش مستند این جشن هنوز نهایی نشده و احتمالا طی دو الی سه روز آینده وضعیت این آیین نامه مشخص خواهد شد."