در ادامه سلسله نشستهای «جامعه و مستند» در اندیشکده رخداد تازه که با همکاری رای بُن مستند برگزار میشود، فیلم مستند جای خالیِ آقا یا خانمِ ب عصر یکشنبه ۱۳ دی ماه با حضور فیما امامی و رضا دریانوش به نمایش درآمد.
ولی و خدیجه، زوجی که چهارده سال است ازدواج کردهاند اما به دلیل ناباروری تاکنون بچهدار نشدهاند. فیلم از جایی آغاز میشود که این زوج آخرین بار برای باردار شدن به مرکز درمان ناباروری مراجعه میکنند و مستندسازان هم با آنها همراه میشوند. ولی این تلاش را آخرین تلاش خود میداند و در برابر دوربین به خدیجه اعلام میکند که اگر باردار نشود طلاقش میدهد. آخرین تلاش این زوج هم با شکست روبهرو میشود و امید زن برای بچهدارشدن و ادامه زندگی رنگ میبازد. اما درست هنگامی که همهچیز به بنبست کشیده شده، زوج فیلمساز در روند سیر بهظاهر طبیعیِ امور دخالت میکنند و شرایط انجام آزمایش دیگری را برایشان فراهم میکنند.
مستند جای خالیِ آقا یا خانمِ ب از جمله مستندهایی است که تصور رایج و کلیشهای از نقش مستندساز را در انعکاس بیواسطه واقعیت به چالش میکشد و بر عاملیت مستندساز در برساختنِ واقعیت تاکید میکند؛ برساختنی که واقعیت پدرسالارانه بهظاهر طبیعی در جامعه را بحرانی میکند.
بعد از نمایش فیلم، فیما امامی درباره نحوه شکلگیری پروژه ساخت فیلم گفت و پیشنهاد مرکز درمان ناباروریِ ابنسینا را علت اصلی ساخت این فیلم دانست؛ در ابتدا ۱۵۰ زوج آمادگیشان را اعلام کرده بودند و فیلمسازان با توجه به مرحلهای که ولی و خدیجه در آن قرار داشتند و شخصیت منحصربهفرد ولی آنها را انتخاب کردند. در ادامه، حضار از راهکارهایی که برای نزدیکشدن به شخصیتهای مستند استفاده شده بود پرسیدند. دریانوش زوجبودن فیلمسازان و تخصصشان را در این امور از دلایل موفقیتشان در نزدیکی به شخصیتهای فیلم بیان کرد. همچنین حضار به نکات مثبت فیلم اشاره کردند؛ از جمله پُرکشش بودن آن، حضور پُررنگ فیلمسازان در فیلم و مداخله در آن مورد بحث قرار گرفت. در این جلسه به تفصیل درباره مداخله فیلمساز در واقعیت و حد و حدود آن بحث شد و از منظر اخلاقیات مستندسازی و اخلاقیات عرفی و فردی نکاتی چند در کار مستندسازی مورد اشاره قرار گرفت. در نهایت این جلسه پس از حدود ۳ ساعت بحث و گفتوگو به پایان رسید.