روز یکشنبه چهارم مرداد ۱۳۹۴ فیلم مستند سیروس، بود و نبودِ یک محله ساخته مینا سعیدی شهروز با حضور فیلم‌ساز در محل اندیشکده رخداد تازه اندیشه به نمایش درآمد و حضار به بحث و گفت‌وگو درباره فیلم پرداختند. این جلسه چهارمین نشست از سلسله جلسات «کارگروه فیلم جامعه‌شناختی» در رخداد تازه است که با همکاری رای بُن مستند برگزار می‌شود.
دوربینِ مینا سعیدی در این فیلم به میان ساکنان قدیمی محله سیروس، واقع در منطقه ۱۲ و نزدیک به بازار تهران می‌رود و داستان نوسازیِ بافت‌های فرسوده محلات در تهران را از دیدگاه مردمِ این محله روایت کرده و سیاست‌های دولتی، مجریان و طراحان طرح‌های نوسازی و به‌سازیِ بافت‌های فرسوده را مورد نقد قرار می‌دهد. فیلم‌ساز در این فیلم نتیجه ۵ سال تحقیق و فیلم‌برداریِ خود را که در قالب فیلمی ۴۳ دقیقه‌ای روایت شده، با ما به اشتراک می‌گذارد. فیلم نگاهی نسبتاً جامع‌نگر به مشکلات سکونت و به‌سازیِ بافت‌های مسکونیِ تهران دارد و نشان می‌دهد که فرآیند تشکیل بافت‌های مسکونیِ فشرده ناشی از قوانین و مقرراتی است که استانداردهای یکسان‌سازی را برای مسکن شهری در پیش می‌گیرند و محلاتِ خارج از آن استانداردها ناگزیر می‌بایست تن به تغییری بدهند که نه فقط به‌نفعِ ساکنان نیست بلکه آن‌ها را در درون محلاتِ فاقد امکاناتِ اولیه زیست که روزبه‌روز فرسوده‌تر هم می‌شوند، به دام می‌اندازد.
مینا سعیدی در فیلم محله سیروس به مقاومت‌های مردم و به راه‌حل‌های مردمی برای حل مشکلات سکونت و محله‌شان نیز می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه مردم با تشکیل تعاونی، بانک محله‌ای و غیره سعی کرده‌اند خود جریان نوسازی محله‌شان را در زیر فشار دستگاه‌ها، مجریان و شهرسازان به‌دست گیرند که قصدشان خالی کردن زمین از سکنه و خرید و فروش آن و نیز اجرای پروژه‌های بزرگ بر روی زمین‌های وسیعِ خالی‌شده است. اما در نهایت نیروی قویِ نهادی بر قدرت ضعیفِ جمعیِ مردم غلبه کرده و مساله سکونت محله را با بلاتکلیفی مواجه کرده است.
پس از نمایش فیلم تماشاگران به بحث درباره موضوع فیلم پرداختند و وضعیت مردمِ حبس‌شده در چنین محلات و نیز امکان‌پذیریِ راه‌های جمعیِ پیشِ رو را به گفت‌وگو گذاشتند. در این گفت‌وگو مینا سعیدی از تاثیر مثبت نمایش فیلم بر برخی نهادها از جمله وزارت مسکن صحبت کرد و حاضران فیلم را از زوایای دیگری مورد بررسی قرار دادند. از جمله به اهمیت همکاری جامعه مهندسان و معماران با جامعه‌شناسان و گروه‌های مردمی و ضرورت تغییر نگاه از بالای آن‌ها اشاره شد و بر نقش مخربِ گفتمان‌هایی تاکید شد که صرفاً بر نقش مهندسان و شهرسازان در برنامه‌ریزیِ شهری تکیه دارند.
همچنین در این جلسه برخی حاضران تلاش کردند روابط سرمایه را در اشکال تصاحب زمین که در فیلم نمایش داده شد توصیف کنند و در نهایت از فیلم به‌خاطر تن ندادن به سازوکارهای زیبایی‌شناسی که بسیاری اوقات مانعِ بحث‌های انتقادی در سینمای مستند می‌شود، تقدیر شد.
