مستند ... برزیلته! درباره تاریخ فوتبال خوزستان و در آستانه جام جهانی برزیل رونمایی میشود. به گفته حبیب باوی ساجد کارگردان این مستند: سه سال گذشته ساخت این مستند آغاز شد که برای شروع عمدهترین موضوعی که روند تولید را طولانی کرد، پژوهش اسنادی و میدانی بود که به علت مردمی بودن ورزش فوتبال، بیشتر تکیه برتحقیق شفاهی داشتم.
باوی ساجد علت انتخاب موضوع تاریخ فوتبال خوزستان، تنیده شدن تاریخ فوتبال کشور با تاریخ فوتبال خوزستان ذکر کرد وادامه داد: همه اهالی فوتبال وفوتبال دوستان میدانند که برای نخستین بار این ورزش درمسجدسلیمان پایه گذاری شد ونخستین تیم باشگاهی درسال ۱۹۱۸ میلادی در همین شهر تشکیل شد. پس از آن بود که فوتبال در آبادان شکل و شمایل حرفهای تری پیدا کرد و مسابقات باشگاهی در این شهر باتوجه به کانون توجه قرارداشتن آبادان به عنوان یک شهر صنعتی و توریستی، این ورزش نوپا در آن زمان هیجان مردمی گستردهای یافت.
همچنین به علت تعارض طبقاتی آشکاری که درجامعه آن سالها بود، فوتبال خوزستان غالبا از فرودستان جامعه تشکیل میشد که همین امر موجب شد درفوتبال، خود را قهرمان قشر ضعیف جامعه بدانند، و حتی نام برخی از تیمهای باشگاهی، عنوان کارگری داشت. همچون تیم کارگرآبادان که درسال ۱۳۲۸ تشکیل شد و یکی از غولهای مسابقات فوتبال کشور بود که اغلب متشکل از بومیان فرودست بود. و یا تیم محلاتی معروف به زمین خاکی، اغلب نام محلاتشان را برتیم میگذاشتند که این محلات آن طور که ازنامهایشان پیداست، محلات حاشیه نشین بوده است.
روانشاد پرویزدهداری و عبدالحمید جاسمیان از نسل نخست فوتبالیستهای حرفهای خوزستان که خیلی زود توسط باشگاه شاهین تهران جذب مرکز شدند، تنها فوتبالیست نبودند. آنها صاحب عقیده تفسیر و تحلیل شرایط اجتماعی/ سیاسی بودند. برای همین است که در حکومت وقت مشکلات فروانی پیش روی آنها قرار میگرفت وحتی دریکی از بازیهای ملی، به علت امتناع سه بازیکن خوزستانی یعنی برمکی، جاسمیان و روانشاد محراب شاهرخی از بازی، شاه مستقیما دستور به حذف این بازیکنها داد. درحقیقت اینها نمونههایی بود از تبلور فوتبال حرفهای کشور که توسط فوتبالیستهای خوزستانی نهادینه میشد.
باوی ساجد در این خصوص یاد آور شد: پس از طلوع نسل اول فوتبالیستهای خوزستان، شاهد بودیم که نسل دوم نقش تاثیر گذاری در تکامل حرفهای ورقابتهای جهانی فوتبال کشور داشتند. تا جایی که در نخستین حضور تیم ملی ایران درجام جهانی ۱۹۷۸، ده بازیکن خوزستانی در بازیهای مقدماتی بودند. از جمله حسین کازرانی، محمد صادقی، ابراهیم قاسمپور، غلامحسین مظلومی، رضاقفلساز، علی رضاعزیزی، ذولفقار نظام آزادی، حسن نظری، عبدالرضا برزگری. همچنین در تیم ملی جوانان کشور، مجید بشکار، عبدالرزاق خادم پیر، سیدطاهرموسوی، حبیب شریفی و البته درباشگاه وتیمهای معروفی چون پاس، مجیدحلوایی، جهانگیرنصیری و... توپ میزدند. ازسویی دیگر روانشاد ناظم گنجاپور یکی از نامداران پرسپولیس بود. اکبرافتخاری که معروف بود به جادوگر، جزو نخستین لژیونرهای فوتبال کشور بود. و اینها همگی خوزستانی هستند.
باوی ساجد افزود: فوتبال خورستان به موازات معرفی فوتبالیستهای خوش تکنیک خوزستانی به بدنه فوتبال کشور، در خوزستان و تیمها وباشگاههای معروف هم فوتبالیستها ومربیان باتجربهای داشت. از جمله تیم نیروی اهواز که جزو نخستین تیمهایی بود که تیم پرسپولیس را در تهران وتیم تاج را دراهواز شکست داد. باشگاه کلوب شنا ومربی چون روانشاد امیرنعمتپور موجب کشف فوتبالیستهای موفقی شد که تابه امروز برتارک فوتبال کشور میدرخشند.
پس از انقلاب اگرچه جنگ عملا یک دهه به فوتبال کشور راتعطیل کرد وبه زیر ساختهای فوتبال استان آسیب جدی وارد شد، اما شاهد بودیم که فوتبالیستهای جوان خوزستانی بامهاجرت به شهرهایی دیگری چون اصفهان، شیراز، تهران، البرزو.. موجب رونق فوتبال آن شهرها شدند. فوتبالیستهایی همچون احمدرضاعابدازاده، کریم باوی، عبدالصمد مرفاوی، ابراهیم تهامی، علی فیروزی، مجتبی تقوی و.. اصولا فوتبالیستهای خوزستانی دربرههای نقش کلیدی در فوتبال کشور وحتی رقابتهای جهانی داشتهاند. برای مثال دردیدار ایران/ استرالیا چه کسی میتواند منکر سنگربانی مقتدرانه عابدازاده شود؟ چه کسی میتواند منکر پدیدآمدن گل اول توسط ابراهیم تهامی باشد؟ دفاع نعیم سعداوی درآن دیدار هم مقتدرانه بود.
باوی ساجد در خصوص ساختار وهدفش از این مستند گفت: من در این مستند کوشش کردم با تکیه برمبحث پژوهشی، ضمن ارائه تصویر تاریخی فوتبال کشور وفوتبال خوزستان، ابعاد این ورزش مردمی برسی وتحلیل شود ونیز آن را مورد کنکاش وآسیبشناسی قرار بدهم. ضمن اینکه از منظر هنر وهنرمندان نیز فوتبال خوزستان مورد ارزیابی قرار گرفته است که در این راستا چهرههایی چون ناصرتقوایی، بهزاد فراهانی، داریوش فرهنگ، احمد نجفی، کیانوش عیاری، عزت الله مهرآوران، نرگس محمدی و.. اظهار نظر کردند. همچنین با حمیدرضا صدر، حسن حبیبی، محمد پنجعلی، علی کریمی و.. گفتوگو شده است.
کارگردان مستند برزیلته گفت: فوتبال خوزستان به همان اندازه که توانایی فوق العادهای درعرصه فوتبال کشور و رقابت آسیایی دارد، به همان اندازه هم مورد بیمهری وبعضا غفلت برخی از تصمیم گیرندگان قرار گرفته است. همه میداند که فوتبال ورزش فرودستانی است که خودشان را بایک توپ وچهارتا سنگ به عنوان دروازه سرگرم میکنند. خب باید رفت واین استعدادها را از میان زمین خاکی وحایشه شهر واستان کشف کرد. این استعدادها به آکادمی ومدارس فوتبال نمیآیند برای اینکه توان مالی ندارند. درنتیجه مربیان ودلسوزان فوتبال باید بروند از زمین خاکیها آنها را کشف کنند. همان کاری که روانشاد پرویزدهداری وامیرنعمتپور کردند. یا استاد لفته سه برادران که پایه گذار تیم وباشگاه جنوب بود که درحال حاضر به عنوان باشگاه وتیم فولاد تغییر نام داده است.
باوی ساجد که پیش از این درباره فرهنگ، هنر و مفاخر خوزستان مستندهای متعددی را کارگردانی کرده است و در عرصه ادبی از وی کتابهایی به چاپ رسیده است، با ابراز خوشحالی از سعود تیم نفت مسجدسلیمان به لیگ برتر ونیز قهرمانی فولاد درجام سیزدهم فوتبال کشور، یاد آور شد: امیدوارم که این اتفاقات فرخنده و ساخت فیلم مستند برزیلته باعث بازشناسی فوتبال و فوتبالیستهای خوزستان گردد.
خوشبختانه با حضور چند فوتبالیست خوزستانی در ترکیب تیم ملی جام جهانی۲۰۱۴ برزیل، و نیز درخشش برخی از آنها درباشگاههای کشور، همچنین درخشش برخی ازاین فوتبالیستها در باشگاههای اروپایی وآسیایی همچون مسعود شجاعی، حسین کعبی، سهراب بختیاریزاده و.. این پیام هست که نسل دیگری از فوتبالیستهای خوزستانی موفقیت گذشتهها را تکرار کردند و شکی در این نیست که میتوان درآینده نسل دیگری را کشف وبه منصه ظهور رساند.
فیلم مستند برزیلته! درمدت زمان ۹۰ دقیقه، به تهیه کنندگی و کارگردانی حبیب باوی ساجد و توسط هیات فوتبال خوزستان طی سه سال متوالی تهیه و تولید شده است. عوامل فیلم عبارتند از: تصویربردار: محمد رمضان احمدی، تدوین وصداگذاری: بهنام بیرم وند، حبیب باوی ساجد، صدابردار: امین حیدری، گروه تصویر: ایمان همتی، فرهادغدیریان، گفتار متن: علی برومند، گروه تحقیق: سیدهاشم شبیبی، احمد جابری، آرشیو: هادی فرطوسی، اسماعیل پورنصیری، جانشین تولید: احمدمکار، مشاور رسانهای: قاسم منصور آل کثیر.
گفتنی است قراراست اردیبهشت ماه سالجاری ودر آستانه شروع جام جهانی ۲۰۱۴، مستند... برزیلته! باحضور فوتبالیستهای مطرح کشور، هنرمندان، مسولین وعلاقمندان به فوتبال در اهواز رونمایی و توزیع و پخش شود.