به تماشای مستند روز گذشته، هشتم آبان ماه، دومین قدم خود را در یک عصر پاییزی به پخش دو فیلم مستند تنها یکی درخت‌ام به کارگردانی مجید عاشقی و سفر ناتمام ساخته حسن فتحی اختصاص داد.
نشست پرسش و پاسخ این برنامه با حضور مجید عاشقی کارگردان تنها یکی درخت‌ام و تدوینگر سفر ناتمام و ابوالفضل سروش مهر مجری و کار‌شناس برگزار گردید. عاشقی در آغاز از این‌که این فیلم‌ها در شهر خودش قزوین پخش می‌شود ابراز خوشحالی کرد و گفت: "دوستی ِ قدیمی‌ام با حسین رحمانی (عکاس) و شناخت زیادم از او و روحیاتش دلیل ساخت مستند تنها یکی درخت‌ام بود. هدف در این فیلم لذت سفر و همراه شدن با یک عکاس بود و البته در کنارش تلاش برای شناساندن او به مخاطبان فیلم. این کار یک فیلم کوتاه تجربی بود و من می‌خواستم تجربه‌ام را با مخاطب به اشتراک بگذارم. من هنوز در حال تصویر گرفتن از زندگی حسین رحمانی هستم و قصد ساخت فیلمی ۹۰ دقیقه‌ای از او را دارم."
سازنده‌ی تنها یکی درخت‌ام در جواب این سوال سروش‌ مهر که از او درباره حجم زیاد موسیقی و استفاده نکردن از دیالوگ و گفتار در فیلم که جزء تعاریف رایج و از مشخصه‌های تکراری مستند هستند گفت: "مستند مورد علاقه‌ی من، مستند‌های گفتار محور هستند و شاید فیلمی مستند با این سکوت مورد نظرم نبود. در طول کار دیالوگ‌های زیادی را حسین رحمانی گفت و من هم آن‌ها را ضبط کردم؛ اما هنگام تدوین احساس کردم این صحبت‌ها را می‌توان حذف کرد و شخصیت بدون آن نیز می‌تواند معرفی شود. این شد که نهایتا همراهی، طبیعت، موسیقی و صدای باد برایم مهم شده و جایگزین شد."
مجید عاشقی یکی از دلایل ساخت تک نفره‌ی این کار را محدودیت‌های این سفر و همراهی با عکاس دانست و اضافه کرد: "با توجه به این محدودیت و البته تجربه‌هایی که از قبل در مورد تصویر، صدا، تدوین و... داشتم باعث شد تا این کار را به تنهایی انجام دهم." وی در جواب این سوال ابوالفضل سروش مهر که پرسید آیا دغدغه‌هایی که برای ساخت فیلم داری تو را از تدوین دور می‌کند یا نه و کدام یک برایت جذاب‌تر است گفت: "فیلمسازی برایم جذاب‌تر است، اما تدوین هم جزء جدایی‌ناپذیری از من شده که نمی‌توانم کنارش بگذارم. اگر تدوین نکنم نمی‌توانم فیلم هم بسازم و در اصل نمی‌توانم در سینما حضور داشته باشم."
تدوینگر مستند بلند سفر ناتمام در ارتباط با تدوینگری که فیلم هم می‌سازد عنوان کرد: "نگاه یک تدوینگر سرصحنه‌ی فیلمبرداری به عنوان فیلمساز همراه اوست. من سر کار تلاش می‌کنم به اندازه‌ای تصویر بگیرم که نیاز دارم و شاید خیلی از تدوینگرانی که فیلم هم می‌سازند این‌گونه باشند."
در ادامه جلسه، سروش مهر سوالاتی را درباره‌ی مستند سفر ناتمام ساخته‌ی حسن فتحی مطرح کرد و مجید عاشقی به عنوان تدوینگر این فیلم گفت: "محمد داوودی تهیه‌کننده‌ی این کار طرحی درباره‌ی زنده یاد نادر ابراهیمی داشت و آن را برای ساخت به حسن فتحی پیشنهاد داده بود. حسن فتحی به خاطر علاقه شخصی‌ای که به ابراهیمی داشت این کار را پذیرفت. فیلمبرداری از روز فوت نادر ابراهیمی آغاز و در طول کار پژوهش‌ها و شخصیت‌هایی که باید با آن‌ها صحبت می‌شد شناسایی و هماهنگ می‌شدند."
عاشقی همکاری با حسن فتحی را بسیار خوب و خوشایند عنوان کرد و گفت: "فتحی انسانی کار بلد و خوش اخلاق بود که با احترام زیادی با کلیه‌ی عوامل کارش برخورد می‌کرد. او در این کار با عشق و انرژی کار کرد و جنبه‌های مالی کار برایش مهم نبود. همکاری من با او بسیار خوب و بدون تنش بود. من ماکت کار را آماده می‌کردم و او می‌آمد، می‌دید، نظراتی می‌داد و با توافق هم به بودن یا حذف سکانس، صحنه یا پلانی می‌رسیدیم."
کارگردان مستند بلند سور و سوگ در ادامه گفت: "در سنین نوجوانی کتاب‌هایی از نادر ابراهیمی خوانده بودم؛ اما شناخت و مطالعه‌ام روی شخصیت و کار‌هایش زیاد نبود. بعد از این‌که این کار به من پیشنهاد شد کتاب‌ها، نوشته‌ها، نوار‌ها و فیلم‌های موجود از نادر ابراهیمی را که توسط همسرش در اختیارم قرار گرفته بود دیدم و مطالعه کردم که بسیار به من کمک کرد. خواندن و دانستن از نادر ابراهیمی او را برای من جدی کرد و حالا دیگر خودم هم وسط ماجرا بودم. ابراهیمی برای من بزرگ شده بود و جذاب. باید کاری می‌کردم تا او را در این فیلم به عنوان تدوینگر بهتر و بیشتر به مخاطب بشناسانم."
مجید عاشقی درباره‌ی ورود داستان در این فیلم گفت: "حسن فتحی ایده‌های داستانی خوبی پردازش کرده بود که متاسفانه در کار در نیامد." وی در پاسخ به گفته‌ی یکی از حاضرین در جلسه مبنی بر اضافه بودن ۲۰تا ۳۰ دقیقه از کار که اختصاص داشت به خوانندگان کارهای نادر ابراهیمی و ابراز احساساتشان اضافه کرد: "تصاویر و بغضی که در کلام این آدم‌ها بود به بیننده در شناخت ابراهیمی و تاثیر گذار بودن نوشته‌هایش کمک می‌کند."
مجری و کار‌شناس این جلسه در ادامه‌ی صحبت مجید عاشقی گفت: "هر تدوینگری در کار به اندازه مشخصی دخیل است و می‌تواند در خوب یا بد شدن کار تاثیر داشته باشد. نهایتا این سلیقه و خواست خود فیلمساز است که تصمیم گیرنده است تا سکانس، صحنه یا پلانی بماند و یا حذف شود."
در پایان گفتنی است پروژه‌ی به تماشای مستند با همت سایت رای ُبن مستند و با همراهی انجمن سینمای جوانان ایران – دفتر قزوین هر هفته روزهای دوشنبه ساعت ۱۹ در سینما مهتاب قزوین برگزار شده و شرکت در آن برای عموم آزاد و رایگان می‌باشد.

عکس: عرفان دادخواه