فیلم مستند جای خالی آقا یا خانم ب در برنامه به تماشای مستند روز دوشنبه ۲۲ آبان ماه در شهر قزوین، به نمایش درآمد. در این نشست که ابوالفضل سروش مهر (مستند ساز) آن را به عنوان مجری و کارشناس هدایت میکرد، رضا دریانوش و فیما امامی در ابتدا از اینکه فیلم مستند هنوز این همه مخاطب دارد ابراز خوشحالی کردند و از تجربهی سخت و ۱۸ ماهه خود گفتند و افزودند: "این فیلم در جشنوارههای متعدد داخلی و خارجی به نمایش در آمده و با استقبال خوبی هم از سوی تماشاگران مواجهه شده است، اما بزرگترین جایزه برای ما تاثیری بود که فیلم روی مسوولین گذاشت تا دستور قرار گرفتن کمکی در سبد بیمه زوجهای نابارور را بدهند و بخشی از هزینههای درمان آنها نیز از سوی بیمه تامین شود."
در ادامه رضا دریانوش یکی از کارگردانان این فیلم در جواب این سوال سروش مهر که از چگونگی ورود به این موضوع پرسید گفت: "سفارش این فیلم از سوی جهاد دانشگاهی به ما شد. البته به آن شکلی که خودشان میخواستند و تنها با حضور مسوولین و در چارچوبهای خودشان. ما بعد از آشنایی با این فضا و اتمام تحقیقات و پیدا کردن یک زوج میان ۱۵۰ زوجی که با آنها گفتوگو کردیم به این نتیجه رسیدیم که فیلم خودمان را بسازیم. فیلمی که آنها با ویژگیهای خاص خودش میخواستند را ساختیم و بعد با هزینهی شخصی فیلم جای خالی آقا یا خانم ب را کلید زدیم."
دریانوش در ادامه افزود: "در طول ساخت فیلم هیچ وقت فکر نکردیم کاری که میکنیم باعث این میشود که تشویقمان کنند و یا اینکه برایمان خطرناک است، تنها سوژه و گفتن از مشکل او برایمان اهمیت داشت. این فیلم یک کار علمی و اجتماعی است که علاوه بر مطرح کردن و درمان مشکل ناباروری سطح اجتماعی و فرهنگ یک خانواده ایرانی و روستایی را نشان میدهد."
فیما امامی دیگر کارگردان این فیلم هم در بارهی حضور برجسته درام در این کار گفت: "تمام زوجهای ناباروری که هر بار به این مرکز میآیند نگران جوابی هستند که از پزشکان میگیرند. تعلیق در زندگی آنها همیشه بوده و هست. پس به خودی خود درام در این کار بود، ما سعی کردیم آن را پر رنگتر کنیم و شاید در طول تدوین این قضیه برجستهتر شد."
رضا دریانوش در پاسخ به سوال سروش مهر مبنی بر بازسازی بخشهایی از کار که با بافت کلی کار همخوانی ندارد گفت: "بههر حال ما در طول کار نیاز به بازسازی داشتیم و اگر جایی حرفی زدیم یا چیزی اضافه کردیم، همه برای این بود که این موضوع را بهتر بشناسانیم." دریانوش در جواب این سوال که چقدر از کار قبلا پیش بینی شده و از قبل طراحی شده بود گفت: "ما از قبل میدانستیم که میخواهیم چه کنیم! اما نمیدانستیم که چه حوادثی قرار است پیش بیاید. ما باید فرآیند کار را براساس تحقیقاتمان پیش میبردیم. اما اتفاقاتی هم بود که پیش میآمد و پیش بینی نشده بود. مثلا بعد از جواب منفی که بار اول زوج فیلم ما گرفتند میخواستم کار را تمام کنم اما امامی گفت ادامه دهیم و یک بار دیگر این شانس را به آنها بدهیم. در کل ساختار را میدانستیم اینکه نور نداریم، عوامل نداریم، دوربین روی دست است و مهمتر از همه اگر میخواهیم این کار موفق شود باید طوری به این آدمها نزدیک شویم که حضور دوربین را احساس نکنند و دوربین برایشان حذف شود."
فیما امامی در این رابطه گفت: "زوجهای نابارور تمایل زیادی به قرار گرفتن در مقابل دوربین و صحبت کردن درباره مشکلاتشان را نداشتند. مثلا همین زوج در ابتدا حرفی از ناراحتیها و اتفاقاتی که برایشان افتاده بود نمیزدند؛ اما ما با تلاش چند ماههای که کردیم اعتمادشان را جلب کرده و توانستیم به زندگی خصوص آنها ورود و تصویر بگیریم. وی افزود: ما سعی کردیم در فیلم از بخشهایی از زندگی این زوج استفاده کنیم که هم اخلاقی باشد و هم به مخاطبمان بیاحترامی نکرده باشیم."
رضا دریانوش نیز گفت: "این اولین تجربه فیلمبرداری روی دست من بود. در ابتدا بسیار مقاومت کردم اما حالا خوشحالم که این روش را برای کار استفاده کردم چرا که اگر جز این بود نه تنها سوژه از دست میرفت بلکه این فضای راحت و صمیمی که بین ما و سوژههایمان بوجود آمده نیزخدشه دار میشد." فیما امامی و رضا دریانوش کارگردانان فیلم جای خالی آقا یا خانم ب ساخت این فیلم را کاری سخت و دشوار عنوان کردند؛ اما از اینکه هنوز هم بعد از گذشت سه سال از ساخت فیلم مخاطب عکسالعمل خوبی نسبت به آن داشته و همچنان فیلم میتواند تاثیر گذار باشد ابراز خوشحالی کردند.
گفتنیست برنامه به تماشای مستند با همت سایت رای ُبن مستند و همکاری انجمن سینمای جوانان ایران دفتر قزوین هر هفته روزهای دوشنبه ساعت ۱۹ در سینما مهتاب قزوین برگزار میشود.