14-18 خشم و هیاهو | 18-Noise and Fury14
کارگردان: ژان فرانسوا دلاسوس، فیلمنامه نویس: ایزابل رابینو، راوی: الکساندر استر، محصول 2008 فرانسه و بلژیک، 148 دقیقه.
موضوع: جنگ جهانی اول؛ نگاهی کاوشگرانه به سربازان در این دوران و چگونگی کنار آمدن آنها با شرایطشان بدون این که دلیلی واضح درمورد چرایی جنگیدن به آنها بدهند.
حاشیه: پیش از آغاز فیلم هم می توان متوجه رویکرد انتقادی دلاسوس به مقوله ی جنگ شد، عنوان فیلم اشاره به سال شروع و پایان جنگ دارد و آن چه در این بین رخ داده چیزی جز خشم و هیاهو نبوده است. دلاسوس از سال 1977 فیلم سازی مستند برای تلویزیون را آغاز کرده و تا کنون 21 فیلم ساخته، که تنها دو تای آنها داستانی بوده است.
یادداشتی بر فیلم:
 18-14 خشم و هیاهو، مستندی برجسته است که مشاهدات سربازی خیالی را روایت می کند، البته آن چه ما برپرده می بینیم مجموعه ای از فیلم های آرشیوی است. نتیجه ی این همنشینی، درس تاریخ قدرتمندی شده است که شفافیت غریبی دارد و تاثیر عاطفی عمیقی بر بیننده می گذارد، البته این بدین معنی نیست که جنبه های آموزشی فیلم را فراموش کنیم. پروتاگ مرد فرانسوی معمولی است که مثل دیگر جوانان تشنه ی ماجراجویی است، او در همان ابتدا برای اعزام به جبهه نام نویسی می کند، بدون این که بداند این جنگ چهار سال عذاب آور طول خواهد کشید و ایمان او را به بوته آزمایش خواهد گذاشت. این مستند که متن اش بسیار هنرمندانه نوشته شده و در نسخه ی انگلیسی فیلم، پال برندی به زیبایی آن را می خواند، به بهترین شکل ممکن میان تجربیات عمیق و اساسی چون ترس، بی رحمی، خستگی، اضطراب آنهایی که در جنگ هستند و آنهایی که در خانه چشم به انتظارند، تعادل برقرار می کند. تصاویر فیلم شامل کلیپ هایی از آثار گریفیث، روزی، چاپلین، آتن بارو و بسیاری دیگر در مورد این بخش از تاریخ است. اما بخش اعظم تصاویر برگرفته از روزنامه ها و نوارهای غیرداستانی کمیابی است که تصحیح نسخه شده اند و گاه رنگی هم شده اند، تاثیرهای صوتی به فیلم های آرشیوی افزوده شده و حتی در برخی لحظه ها دیالوگ هایی هم به آنها اضافه شده است، و این قطعات به زیبایی با روایت تاثیرگذار راوی همراه شده اند.

کشاورزی ایده آل | Agrarian Utopia
فیلم بردار، نویسنده و کارگردان: اوروفونگ راکساساد، صدابردار: آکریتچالرم کالا یانا میتر، با حضور: پرایاد جوما، سای جوما، سامپونگ جوما و ... ، محصول 2007تایلند، 122 دقیقه.
موضوع: دو خانواده که زمین هایشان مصادره شده، با هم در یک زمین برنج می کارند و تنها امیدشان این است که یک فصل دیگر برنج کاری را پشت سر بگذارند. اما با وجود تغییراتی که جهان می کند، با وجود تغییرات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور، آنها دیگر مزه خوشبختی را نمی چشند. چطور می توانیم به اوتوپیا فکر کنیم، وقتی شکممان گرسنه است؟
راکساساد کیست؟
اوروفانگ راکساساد متولد 1977 خانواده ای کشاورز در منطقه ی ترنگ در شمال تایلند است. او وقتی 18 ساله بود برای اولین بار به بانکوک رفت تا تحصیلاتش را در رشته ی روزنامه نگاری و ارتباطات جمعی در دانشگاه تاماسات ادامه دهد. او در این دانشگاه در رشته ی فیلم برداری فارغ التحصیل شد! پس از پایان تحصیلات در سال 2000 به عنوان تدوینگر و ناظر پس از تولید در چند فیلم بلند داستانی تجربیاتی کسب کرده بود. از سال 2004 او به روستای خودش بازگشته و سینما را از طریق نمایش ان دنبال می کند.
از زبان کارگردان:
جدا از فیلم سازی تنها چیز دیگری که به آن بسیار علاقه دارم کشاورزی است. به نظرم یکی از بدیع ترین حرفه های بشر است. اگر بخواهم مقایسه بکنم باید بگویم در کشاورزی ما از خاک غذا تهیه می کنیم تا بطور مستقیم مصرف کنیم، در حالیکه در دیگر حرفه ها و شغل ها ما فقط پولی به دست می آوریم تا با آن غذا تهیه کنیم. کشاورزی مدرن با مشکل روبه رو است، از مالکیت زمین گرفته تا سیاست ملی متمرکز بر رشد اقتصادی و رقابت بین المللی. همه ی این کارها در نهایت برای چیست؟ گاهی فکر می کنم اگر قدرت جهانی شدن بیشتر از قدرت دولت هر کشوری بشود، چه بر سرمان خواهد آمد.
از زبان منتقدان:
مستندی چشم نواز و تاثیرگذار. کشاورزی ایده ال به نرمی جامعه ای از شالیکاران تایلندی را در مرکز خود قرار می دهد، جامعه ای که تمام تلاششان را می کنند تا نانی درآورند. شروعی امیدوار کننده برای راکساساد در عرصه ی فیلم بلند، تاکید فیلم بر تقابل زندگی سنتی و فشارهای اقتصادی است ... . (ریچارد کویپرز، ورایتی). درست مانند فیلم داستانی، داستان هایی از شمال راکساساد نگاهی انسانی عمیقی به ما هدیه می دهد، تحلیلی با چشمان باز از زندگی شالیکاران به همراه تصاویری به غایت زیبا. (تونی رایان). درحالی که کشاورزی ایده آل به نظر به شکلی غیرعادی ساده به نظر می رسد، شفافیت و عمق نگاهش خیره کننده است، فیلم سختی زندگی شالیکاران را نمایش می دهد ولی این کار را بدون ذره ای احساساتی شدن انجام می دهد. (جنویو یوئه، سنسز آو سینما)

چین در دوردست است | China is Still Far
فیلم بردار، نویسنده و کارگردان: مالک بن اسماعیل، تدوینگر: برتو ماتیو، محصول 2008 فرانسه و الجزیره، 118 دقیقه.
موضوع: یکم نوامبر 1954 در روستایی کوهستانی، دو معلم فرانسوی و فردی الجزیره ای اولین قربانیان جنگی هستند که سالها به طول انجامید و منجر به استقلال الجزیره شد. بیش از پنجاه سال بعد مالک بن اسماعیل به این روستا که گهواره ی انقلاب الجزیره خوانده می شود باز می گردد تا زندگی مردم را به تصویر بکشد. گذشته و حال در کنار هم و ....
مالک بن اسماعیل کیست؟
بن اسماعیل متولد 1966 الجزیره است و هم اکنون در فرانسه به عنوان کارگردان مستقل آثار ویدئویی و سینمایی مستند خلاقانه کار می کند. او مستندهای بسیاری در مورد تغییرات اجتماعی و بحران اقتصادی در سراسر دنیا ساخته است.

سرگرمی | Hobby
کارگردان: سیرو آلتاباس، فیلمنامه نویسان: اینیگو دیاز، گوآردا مینو، سیرو آلتاباس، صدابردار: ناکو آرناس، فیلمبردار: پدرو خ. مارکوئز، تدوینگر: اما توسل، خوزه مانوئل خیمنز، موسیقی: خوزه سانچز سانز، محصول 2008 اسپانیا، 47 دقیقه.
موضوع: نگاهی به دنیای بازی های کامپیوتری.
چیرو آلتاباس کیست؟
آلتاباس متولد 1977 زاراگوزا، کارگردان، فیلمنامه نویس، بازیگر و تهیه کننده ی اسپانیایی است. او در دانشگاه اروپایی مادرید ارتباط تصویری و در آکادمی فیلم نیویورک سینما خوانده است. پس از آن دوسالی هم در مدرسه ی فیلم لندن ادامه تحصیل داد و اولین فیلم کوتاهش به نام فوبیا را ساخت. این فیم در بخش اصلی جشنواره ی فیلم ونیز نمایش داده شد و تاکنون بیش از سی جایزه در سطح جهان برای آلتاباس به ارمغان آورده است. این موفقیت در فیلم کوتاه بعدی آلتاباس به نام DVD دوچندان شد. سرگرمی فیلم مستند کوتاهی درباره ی بازی های کامپیوتری در فرهنگ ژاپن است. این فیلم جایزه ی بهترین فیلمنامه را نیز از جشنواره مالاگا برای او به ارمغان آورده است. او علاوه بر فیلم سازی به تدریس در دانشگاه و ترجمه نیز مشغول است.

در برلین | In Berlin
کارگردانان: مایکل بالهاوس و چیرو کاپه لاری، فیلمنامه نویسان: مایکل بالهاوس، چیرو کاپه لاری و هربرت شوارتز، با حضور: دنیل دپیچیوتو، الکساندر هک، فرانک- والتر اشتینمیر و ...، محصول 2009 آلمان، 97 دقیقه.
موضوع: نگاهی به تغییرات پایتخت المان از زمان سقوط دیوار برلین.

سفر به ماه | Journey to the Moon
کارگردان و فیلمنامه نویس: کوتلوگ آتامان، راوی: سلجوق آتاسوی، با حضور: متین آلاقاس، گوزده آران و ...، محصول 2009 ترکیه، 79 دقیقه
موضوع: سال 1957 روستایی دورافتاده در شرق ترکیه. تلاش چهار روستایی برای سفر به ماه و ... .
حاشیه: فیلم در جشنواره های بین المللی مسکو، استانبول و پنجاه و سومین دوره ی جشنواره ی فیلم لندن شرکت داشته است. فیلم برداری درخشان سیاه و سفید و راوی محلی و نظرات کارشناسان ترکیه ای در مورد این تلاش بر جذابیت فیلم افزوده است. آتامان که متولد 1961 است کارگردان تحسین شده ای ست که بیشتر به مستندسازی تمایل دارد. اما کارنامه اش از فیلم داستانی نیز خالی نیست. او حتی در فیلم های مستندش هم سعی می کند تصویری میان واقعیت و خیال ارائه بدهد.

کسب و کار در کاتانگا | Katanga Business
کارگردان: تیه ری میچل، فیلمنامه نویس: گایستون موشیه، فیلمبردار: میشل تشی، تدوینگر: ماری- هلن کوانتون، موسیقی: مارک هروئه، صداگذار: هنری میشیلز، محصول 2008 فرانسه و بلژیک، 120 دقیقه.
موضوع: جنوب شرقی جمهوری دموکراتیک کنگو، یکی از غنی ترین کشورها از نظر معدن است. اما مردم این کشور در فقر شدید به سر می برند؛ درحالی که شرکت های چند ملیتی سرمایه ی این کشور را در جیب خود می ریزند ... .
حاشیه: تیه ری میچل، فیلم اخرش را ترکیبی از حکایت اقتصادی و افسانه ای صنعتی خوانده. میچل کنگو را به خوبی می شناسد و در 17 سال اخیر در این کشور چند فیلم ساخته است. فیلم رگه هایی داستانی دارد و با نگاه طنزگونه اش تجربه ای لذت بخش در سینمای مستند محسوب می شود. قدرت اصلی فیلم در شناخت عمیق میچل از این کشور و فرهنگ آنها نهفته است.

سلاطین زمان | Kings of the Times
کارگردان: مایت لاس، فیلمنامه نویسان: مایت لاس و پیپ پدمنسون، فیلمبرداران: کریستیان- یاک نودی، اریک نورکروس، موسیقی: تونو کوروتیس، پویانمایی: مرت کیوی، آندرس ت نوسار، ماریلی سوک، لئولاتی، راوی: مایت ملمستن، محصول 2008 استونی، 72 دقیقه.
موضوع: مستندی همراه با انیمیشن، درباره ی آلبرت توگانف 85 ساله و هینو پارس 80 ساله انیمیتور و هنرمندانی که با وجود تغییر زمان به استادان مسلم حوزه ی خود مبدل شدند و ... .
حاشیه: مایت لاس متولد 1970 در استونی است. او در کلاس های عالی دانشگاه هنرهای زیبای وین شرکت کرده و علاوه بر فیلم سازی به کار نویسندگی برای کودکان نیز مشغول است.

آخرین فصل | Last Season:Shawaks
فیلمبردار، کارگردان و فیلمنامه نویس: کاظم اوز، موسیقی: اردوان کامکار، عباس کمندی، صدابردار: محمد دالماز، باحضور: ارل آقا، ارل عایشه، ارل دلارا و ...، محصول 2009 ترکیه، 92 دقیقه.
موضوع: قبیله ی چادرنشین شاواک درشرق ترکیه  زندگی می کنند. آنها زمستان ها را در خانه های سنگی دهکده سر می کنند و در بهار وقتی که گوسفندهایشان به دنیا می آیند، احشام را به بلندترین منطقه مطبوع کوهستان می برند و ...
حاشیه: مستندی تجربی در مورد چوپانان ترکیه ای، فیلمی که انتظار داریم در میانه اش خوابمان ببرد، اما فیلم کاظم اوز چنین اجازه ای به شما نمی دهد و به فیلمی درگیرکننده بدل می شود، که به لطف چشمان تیز بین اوز و حس طنز گزنده اش نمی توانید یک لحظه از فیلم را از دست بدهید. فیلم راوی ندارد و تنها گهگاه دیالوگی می شنویم. فیلم یک سال از زندگی قبیله ای و سختی ها و مشقت هایشان را به تصویر می کشد.

مسلمان نمونه | New Muslim Cool
کارگردان: جنیفر مایتورنا تیلور. محصول 2009 آمریکا. مدت: 83 دقیقه.
موضوع: دوازده سال پیش حمزه پرز خواننده ی رپ آمریکایی- پورتوریکویی خودش را از قاچاق موادمخدر بیرون کشید و مسلمان شد. او اکنون یک گروه را تشکیل داده، خانواده ی از هم پاشیده اش را سروسامان داده و تصمیم دارد پیام ایمان را از طریق موسیقی رپ به گوش جهانیان برساند. اما وقتی نیروهای پلیس به مسجد او حمله می کنند، حمزه باید به یاد بیاورد که زندگی در دنیای پس از یازده سپتامبر کار دشواری است و ... .
حاشیه: فیلم بیننده اش را در زندان، حلبی آباد و خیابان همراه حمزه می کند. به نقاط حیرت انگیزی در آمریکا می رویم که هیچگاه از تغییر باز نمی ایستند. شخصیت مرکزی فیلم بحث برانگیز است، اما بیننده بدون این که احساساتی شود او را به دلیل آن چه هست می پذیرد. تایلور در مورد این فیلم می گوید: فیلم نتیجه ی اعتقاد و علاقه ی راسخ من به موسیقی و فرهنگ به عنوان اهرم های تغییرات اجتماعی است. به نظر من باید هرچه سریعتر شباهت هایمان و نقاط مشترکمان با دیگر افراد، افرادی با رنگ و مذهب مختلف را پیدا کنیم تا دنیا به محیطی بهتر برای زندگی بدل شود.

سرزمین چادرنشینان | Nomad’s Land
کارگردان: گائل متروز، باحضور: الن بوویر، محصول 2008 سوییس90 دقیقه.
موضوع: کارگردان جوانی با دوربینی در دست راهی سفری می شود. او می خواهد دنیایی که الن بوویر در کتابش توصیف کرده بود را بیابد. اما ایران، پاکستان، افغانستان و ... همگی تغییر کرده اند. انگار صفحات کتاب بوویر مربوط به دنیایی دیگر است. او که سرخورده شده همراه گروهی چادر نشین راهی سفر می شود. و در این سفر به فلسفه ی سفر مورد نظر نویسنده می رسد.
حاشیه: مستندی ماجرجویانه که با روایتی شاعرانه و آهنگین و موسیقی محلی همراه است. بخشی از فیلم تجربه ای شخصی است و بخشی از آن نیز بررسی انسان شناسانه. انسانیت در قاب قاب فیلم دیده می شود، این فیلم چشم نواز بیننده اش را تشویق می کند تا در مورد زندگی و جهان بیندیشد. این اولین فیلم کارگردان جوان بلژیکی است، فیلمی که نزدیک بود در آن جان خود را از دست بدهد.

شمال | North
کارگردان: رونه دنستاد لانگلو، فیلمنامه نویس: ارلند لوئه، با حضور: آندرس باسمو کریستینسن، کایر هلوم، مارته آنمو و ... محصول 2009 نروژ، 79 دقیقه.
موضوع: جومار، اسکی بازی است که از نظر عصبی دچار فروپاشی شده. او منزوی شده و با خبر می شود فرزندش در حال تولد است. او راهی شمال می شود، اما تمام سعی اش را می کند به مقصد نرسد و در این سفر با آدم های شکست خورده ی دیگری روبه رو می شود که هرکدام سعی می کنند او را به ادامه سفر ترغیب کنند و ... .
حاشیه: مستند بسیار تحسین شده ای که از جشنواره ی برلین سال 2009 جایزه ی فیپرشی بخش پاناروما را به خود اختصاص داد. فیلمی گرم و دوست داشتنی و البته تراژیک درمورد تنهایی و آدم های شکست خورده. فیلم شروع بسیار درخشانی دارد، هرچند که اغلب منتقدان معتقدند پایان بندی فیلم آنچنان که باید و شاید قانع کننده نیست. فیلم برداری چشمگیر فیلم قدرت دیگر فیلم است و به بهترین شکل ممکن شما را با مناظر نروژ آشنا می کند.

سیاره پلاستیکی | Plastic Planet
کارگردان و فیلمنامه نویس: ورنر بوت، فیلمبردار: توماس کیرشنر، تدوینگران: هانا گولدشمیت، تام پوهانکا، کوردولا ورنر، با حضور: ورنر بوت، جان تیلور، فیلیس کاسون، مانفرد زاهورا و ...، محصول 2009 اتریش و آلمان، 95 دقیقه.
موضوع: نگاه موشکافانه و شخصی ورنر بوت به مواد بحث انگیز و جذابی که به تمامی سطوح زندگی ما رخنه کرده است: پلاستیک. او ما را به سفری به دور دنیا می برد و نشان می دهد که پلاستیک هم برای محیط زیست خطرناک است و هم برای سلامت انسان و ... .
حاشیه: سیاره پلاستیکی از آن دسته مستندهای تاثیرگذاری است که این روزها نمونه اش را کم می بینیم. این مستند چیزی بیشتر از یک تایید صرف از بیننده اش می خواهد و جالب اینجاست که در این مهم موفق می شود، و برخی خانواده ها پس از دیدن فیلم اعلام کرده اند که دیگر از هیچ ماده ی پلاستیکی استفاده نمی کنند. این مستند تحقیقی مشکلات ناشی از پلاستیک در محیط زیست و تاثیرات مخرب آن بر سلامت فرد را مورد بررسی قرار داده و متشکل از فیلم های آرشیوی، انیمیشن و فیلم هایی است که خود کارگردان تصاویرش را تهیه کرده است. با این که در برخی لحظات رویکرد ورنر بوت بسیار شبیه رویکرد مایکل مور می شود، خوشبختانه شخصیت دوست داشتنی اش موجب می شود بتوان راحت با او ارتباط برقرار کرد و از ادامه ی تماشای فیلم منصرف نشد.

دهکده انرژی خورشیدی | The Solar Power Village
کارگردان: نایجل دیکینسون، فیلمنامه نویس: لیلا درگر، صدابردار: فیلیپوس وارداکاس، فیلم بربردار: ساندرا اورتیز، تدوینگر: جسیکا فرناندز، خوآن کارلوس وگا، موسیقی: آنیا کروکر، 25 دقیقه.
موضوع: دهکده ای مجهز به سلول های آفتابی یک الگوی پیشتاز به حساب می آید نمونه چندجانبه و فناورانه از نحوه آموزش از طبیعت. این شیوه ای ارزان و خودکفا از تولید انرژی در محیط زیست و توسعه آینده جهان است. فیزیکدان آلمانی، یورگن کلاین واچر تلاش های خود را برای توسعه روش های فناورانه برای مهار انرژی فراوان خورشید و استفاده نوع بشر از آن شرح می دهد.

عکس: فیلم مستند سلاطین زمان