نشست نقد و بررسی مستند بلند دستور آشپزی با حضور"پیروز کلانتری"،"محمد شیروانی" و"روبرت صافاریان" روز یکشنبه 22 فروردین ماه در فرهنگسرای ارسباران برگزار شد.
در ابتدای این نشست پیروز کلانتری از محمد شیروانی در مورد تماشای فیلم برای اعضای خانواده و واکنش این افراد سوال کرد که وی در پاسخ، اظهار داشت:" بله، فیلم را به اعضای خانواده ام که بازیگران اصلی این فیلم هستند نشان دادم، به جز پیرزنی که در پایان این فیلم متاسفانه فوت شد. خواهرم بعد از تماشای فیلم از پزیشنی که داخل فیلم به خود گرفته است خجالت کشید؛ اما این نکته را هم باید در نظر داشته باشیم که حدود دو سال است که از ساخت این فیلم می گذرد و آدم ها هم مدام تغییر می کنند. ُحسن مستند، به همین است که دست آدم را نمی بندد." شیروانی تصریح کرد:" بعد از ساخت 25 مستند، دستور آشپزی خصوصی ترین و بهترین فیلم کارنامه ی من است. در کارهای قبلی شیطنت می کردم اما در این فیلم در زمینه ی فرم و سادگی کار، یک برخورد مینی مال دارم و در کنار آن استفاده از قاب هایی با دیتیل کوچک برای خودم تجربه ی بسیار خوبی بود و از ساخت این کار به شدت لذت بردم."
در ادامه روبرت صافاریان اظهار داشت:" من تمام آثار شیروانی را تا به حال دیده ام. او فیلمساز خوش ذوقی است و در هر کاری دست به تجربه ی جدیدی می زند و سعی می کند از نقاط ضعف کارهای خود درس بگیرد و در کار جدیدش نقاط ضعف خود را بپوشاند. به طور مثال در این فیلم مصاحبه های زنده با خانواده خیلی خوب درآمده، در کنار آن در زمینه ی استفاده از کادرهای سنجیده و دوربین تقریبا ثابت، خیلی فکر شده عمل کرده است و فیلم در مجموع لحن یکدستی دارد و این نشان از پخته شدن این کارگردان در زمینه ی کارهای مستند بلند دارد."
وی در ادامه افزود:" نکته ی مثبت بعدی این فیلم این است که گوشه هایی از زندگی ما را ثبت می کند؛ اما نکته ای که به نظر من فیلم کم دارد نگاه تحلیل گرایانه و موشکافانه به موضوع آشپزی زنان خانه دار است. به بیان دیگر، انتقادی در این فیلم دیده نشده و تنها در چند نمای آخر است که دوربین پرسپکتیو می شود و به نفع زنان این سرزمین گام برمی دارد. اما این نکته هم مهم است که خود می گویید هنگام ساختن کار خیلی از ساخت این اثر لذت برده است."
در ادامه، کلانتری نیز اظهار داشت:" من کارهای محمد شیروانی را دنبال کرده ام. او فیلمسازی است که تعریف خاصی از کارهای خود دارد و یکی از نقاط قوت کارهایش این است که سفارشی کار نمی کند و در هر کار جدیدی دست به تجربه ای نو می زند و پایبند به اصول خاص خود است. این موضوع همیشه برای من کنجکاوی به وجود می آورد که شیروانی در جست وجوی چه معنا و مفهومی در فیلم هایش است؛ چرا که گاهی او در آثارش نگاه نامتعارف هم به موضوع دارد. به طور مثال در این فیلم موضوع صرف آشپزی نیست بلکه دو مسئله مهم تر وجود دارد، یکی اینکه موضوع در ماه مبارک رمضان می گذرد و دیگری بازیگرانی که در کار استفاده شده اند و همه جزو اقوام این کارگردان هستند، اما من احساس می کنم رابطه فامیلی باید عمیق تر می بود و با حرف صافاریان در مورد نگاه تحلیل گر فیلم موافق نیستم؛ چرا که انتظار نمی رود از کارگردان که نگاه انتقادی داشته باشد، چرا که او را کاملا می شناسم. او در طول کار حرفش را زده است؛ اما در مورد حرف صافاریان در مورد ستم زنان کاملا موافقم؛ چرا که در نماهای آخر نشان داده می شد که در حق آن ها ظلم صورت گرفته است. این که در طول کار مدام زمان بازگو می شود از نقاط قوت اثر است و در این فیلم تقابل زن مدرن و سنتی را هم می توان دید و در ادامه در مورد فضاهای پرت فیلم هم می شود صحبت کرد."
در ادامه محمد شیروانی گفت:" من با حرف پیروز کلانتری کاملا موافقم. سینمای مشاهده گر ویژگی های خاص خود را دارد و من در فیلم رئیس جمهور میرقنبر این موضوع را استفاده کردم و چهل درصد شیطنت کردم. در این فیلم نیاز نبود فریاد بزنم، چرا که فمنیست نیستم و مدام نمی خواهم بگویم کارگردان خوبی هستم. اما در طول این کار دوربین از فیلتر من زندگی آدم ها را نشان داد. من گزارشگر نبودم و فقط تلاش کردم فرم را ارتقا بدهم. در کار بعدی ام صفر بیست و یک اصلا میزانسن را حذف کردم و نگاه مشاهده گر و کنترل شده تری وجود دارد، سعی کردم در این فیلم مسیر قصه ها را مشخص کنم و واقعیت را مخدوش نشان ندهم."
وی در ادامه افزود:" این فیلم نیامد بگوید من را بساز، من سوژه ی دهن پرکنی هستم و برایت جوایز متعددی می آورم. بلکه این فیلم ریشه در 35 سال زندگی مادرم در آشپزخانه داشت و خیلی نگاه سورئال نیست که دور و اطراف مان نباشد. همچنین در ادامه می شود به رسالت و تنوع کار کمی حرف زد. من این فیلم را ساختم تا افراد دور و اطراف خودم را بهتر بشناسم."
در ادامه روبرت صافاریان گفت:" بهتر است کمی در مورد پیام فیلم هم صحبت کنیم، که همانا مظلومیت زن خانه دار است و مردها غذا را می خورند و می روند و این موضوع برای ایجاد درام خوب نیست، اما برای کشش ایجاد کردن و آدم ها را در ابعاد مختلف دیدن خوب است و در کنار آن دیدگاه های زن سنتی و امروزی هم از نقاط قوت اثر است."
شیروانی گفت:" اصولا من فمنیست نیستم و در ستایش زنان هم فیلم نساختم. در این فیلم فارغ از جنسیت به این نکته می رسیم که مردها با آشپزخانه بیگانه اند." کلانتری نیز گفت:" در مجموع من از این فیلم زیر 50 درصد راضی ام و می شد حرف های کامل تری در این فیلم زد و در دل این ارتباط حرف های دلی تری در مصاحبه ها شنید. به طور مثال اگر احساس مادرانه در طول 30 سال کار در آشپزخانه را بیان می کرد، این تریبون آن موقع کارکرد و نمود بهتری پیدا می کرد و ما در دل بعضی تک پلان ها روزمرگی هم را می توانستیم مشاهده کنیم."
شیروانی در پایان افزود:" من با حرف های کلانتری کاملا موافقم؛ اما شاید بعضی معذورات و حذفیات باعث شد من این کار را انجام ندهم. اما از ساخت این فیلم لذت بردم و فکر می کنم هیچکاک از ساخت آثارش اصلا لذت نمی برد. روی کلیت موضوع تحقیق کردم و بعد از ساخت فیلم چیزهای مختلفی آموختم و 70 دقیقه هم تایم بالایی است. این همه ی توان من است. امیدوارم توانسته باشم لحظاتی شما را بخندانم و به فکر فرو ببرم."