آنچه درپی می‌آید بیانیه‌ی ورنرهرتزوگ درباره‌ی سینما وریته است. او درجست‌و‌جوی آنچه "حقیقت شورانگیز" می‌خواند بر این باور است که "سینمای موسوم به سینما وریته عاری از حقیقت است. این سینما به حقیقتی صرفا سطحی می‌رسد، حقیقت حسابدار‌ها." این بیانیه به بیانه‌ی مینه سوتا موسوم است و وی آن را پس  از آن نگاشت که در اتاق هتلی به تماشای مستندهای یک شبکه‌ی تلویزیون کابلی نشسته بود. هرتزوگ هرچند در حوزه‌ی سینمای داستانی و با فیلم‌های شناخته شده‌ای چون راز کاسپارهاوزر و فیتز کارالدو شناخته می‌شود، اما در ۱۹۹۳مستندی به نام زنگ‌های ژرفنا: ایمان و خرافه در روسیه درباره‌ی شهری رازآمیز ساخت که گمان می‌رود در زیر دریاچه‌ای یخ زده در روسیه نهفته باشد.
این حقیقت که هرتزوگ کل این اثر را بازسازی کرده نشان از این دارد که وی پیشاپیش نگره‌هایش درباره‌ی حقیقت شاعرانه و شورانگیز را به عمل درآورده است. هرتزوگ این بیانیه را در ۳۰ آوریل ۱۹۹۹ در مرکز واکر آرت به مناسبت مرور ۱۴ اثر سینمایی روخوانی و میان حضار پخش کرد. کپی‌هایی از این بیانیه در جشنواره‌ی کن نیز دست به دست شد.

بیانیه‌ی مینه سوتا: حقیقت و واقعیت در سینمای مستند
آموزه‌های ظلمت

۱- سینما وریته به رغم این عنوان، عاری از حقیقت است. این سینما به حقیقتی سطحی دست می‌یابد، حقیقت حسابدار‌ها.
۲- یکی از نمایندگان سر‌شناس سینما وریته به گونه‌ی علنی اعلام داشت که حقیقت به سادگی با در دست گرفتن یک دوربین و کوشش صادقانه فراچنگ می‌آید. او همچون نگهبان شب دادگستری است که دل خوشی از این همه قوانین مکتوب و رویه‌های قانونی ندارد و می‌گوید: "من یک قانون بیشتر نمی‌شناسم. آدم‌های بد باید به زندان بروند." متاسفانه تا حد زیادی حق با اوست.
۳- سینما وریته واقعیت و حقیقت را درهم می‌آمیزد و بنابراین آب در هاون می‌کوبد. با این همه، واقعیت ها‌ گاه قدرت عجیب و غریبی دارند که سبب می‌شوند حقیقت ذاتیشان باورنکردنی به نظر رسد.
۴- واقعیت هنجارآفرینی می‌کند و حقیقت روشن‌گری.
۵- در سینما لایه‌های عمیق تری از حقیقت و چیزهایی چون حقیقت شاعرانه و شورانگیز وجود دارد. این حقیقتی رازآلود و گریزپاست و تنها می‌توان با ساختن، خیال و سبک‌پردازی به آن رسید.
۶- فیلم سازان سینما وریته همچون جهانگردانی هستند که در ویرانه‌های واقعیات باستانی عکس می‌گیرند.
۷- جهانگردی گناه است و سفر با پای پیاده فضیلت.
۸- هرسال به هنگام بهار آدم‌های زیادی سوار بر ماشین‌های یخ نوردی بر یخ‌های نازک دریاچه‌های مینه سوتا تصادف می‌کنند و غرق می‌شوند. به فرماندار جدید ایالت فشار آورده می‌شود تا قانونی حفاظتی وضع کند. او، کشتی گیر و محافظ پیشین، برای این درخواست تنها یک پاسخ دارد: "برای حماقت نمی‌توان قانون وضع کرد."
۹- از اینجاست که کشمکش درمی گیرد.
۱۰- ماه تیره گون است. از مام طبیعت صدایی برنمی خیزد، او چیزی به شما نمی‌گوید، اما سرانجام روزی کوه یخی صدایی در می‌کند و شما به آوای زندگی گوش نمی‌سپارید.
۱۱- باید سپاس گذار باشیم که جهان فراسوی ما زهرخند بلد نیست.
۱۲- زندگی در اقیانوس‌ها باید جهنمی واقعی باشد. جهنمی درندشت و بی‌رحم سرشار از خطر همیشگی و بی‌درنگ. بخش وسیعی از جهنمی که در طی تکامل، برخی گونه‌ها و از جمله انسان برآن می‌خزیدند در قاره‌ی کوچکی از خاک سفت ناپدید گشت که در آن آموزه‌های ظلمت ادامه دارد.

عکس: پشت صحنه‌ی مستند غار رویاهای فراموش شده.
این نوشته ابتدا در سایت سینمای مستند منتشر شده است.