خیلی دور، خیلی نزدیک
گزارشی از ضرورت وجود" کارت بحران"برای مستندسازان


با توجه به اهمیت ساخت آثار مستند از اتفاقات و رویدادهای مختلف جامعه و تاثیر آرامش و امنیت محیطی در این زمینه، مستندسازان به صحبت درباره ی کارت بحران و فواید آن پرداختند و در این رابطه حمایت های دولتی، آزادی عمل، اعتماد مسئولان و ... را از مسائل مهم برشمردند.
"فرهاد ورهرام"صدور کارت هایی جهت شناسایی اعضای خانه ی سینما را راهکاری مفید می داند که به اعتقاد او به دست فراموشی سپرده شده و امید است که در آینده ای نه چندان دور این رویا جامه ی عمل بپوشد. این مستندساز همچنین به مساله ی اعتماد مسوولان به مستند سازان اشاره کرد و گفت:"متاسفانه مسوولان بخش های مختلف، کمتر به مستند سازان اعتماد می کنند و اکثر آنها فکر می کنند که این افراد برای شبکه های خارجی فیلم می سازند. همین موضوع موجب شده که به عنوان مثال، درانتخابات اخیر کشور هیچ یک از مستند سازان نتوانند به طور جدی به فعالیت بپردازند. حال آن که به هرحال فیلم مستند نوعی سند است و وجود این نوع فیلم ها قطعا بی فایده نخواهد بود."وی در ادامه پاره ای مشکلات دیگر از جمله فقر فرهنگی برخی افراد جامعه و حمایت های کمرنگ مسئولان را از دیگر موانع پیش روی مستندسازان برشمرد و با ذکر مثالی تصریح کرد:" اگر فردی بخواهد درباره ی منطقه ای جرم خیز از شهر تهران فیلم بسازد، به دلیل عدم حمایت سازمان ها و ارگان های مختلف در نهایت ناچار می شود که به طور مستقل وارد عمل شود، اما قطعا به محض ورود دوربین به این مناطق، افراد محلی به برخورد با مستند سازان خواهند پرداخت و مشکلات متعددی برای آنها ایجاد خواهند کرد، لذا همواره نیروی انتظامی نیست که مانع کار می شود و گاه مقاومت های مردمی کار را متوقف می کند."
"رهبر قنبری"هم امنیت شغلی را امری اعتباری دانسته و با تاکید بر اهمیت این مورد گفت:" این کلمه هنگامی معنا پیدا می کند که کارتی که توسط یک سازمان صادر شده، از سوی ارگان های دیگر هم محترم شمرده شود." او در ادامه به این نکته اشاره کرد که بسیاری از مسوولان حوزه ی انتظامی تصور درستی از فیلمسازان و مستندسازان ندارند و فکر می کنند که تمامی افراد دوربین به دست، قصد تهیه ی فیلم برای شبکه های خارجی را دارند. در صورتی که فیلم  مستند آینه ی تمام نمایی از جامعه است که قد و قامت جامعه را آن گونه که هست به نمایش می گذارد."قنبری همچنین عنوان کرد:"فکر می کنم که لازم است متولیان امور فرهنگی و انتظامی یکدیگر را توجیه کنند تا مستند سازان و سایر قشرهای جامعه هنری کمتر دچار مشکل شوند، اما در حال حاضر، گاه مستندسازان مجبورند که پس از مدت ها تلاش، در مواجهه با نیروی انتظامی علی رغم ارائه ی کارت های مختلف، باز هم به توضیح بپردازند."
قنبری در ارتباط با صدور کارتی به نام بحران هم اظهار کرد:"در چنین شرایطی که کارت سازمان ها و نهادهای مختلف، تا این اندازه بی اعتبار به نظر می آید، صدور چنین کارتی شوخی به نظر می رسد؛ چرا که اکنون بسیاری از مسوولان انتظامی سینما و دوربین را نوعی خیانت پردازی می دانند، اما ما به عنوان مستندساز ثبت وقایع مختلف را جزء وظایف تاریخی و فرهنگی می دانیم."
"سعید رشتیان"از تهیه کنندگان سینمای مستند هم معتقد است:"صدور کارت های مختلفی مانند کارت بحران، علی رغم فوایدی که دارد کمک چندانی به امنیت شغلی مستندسازان نمی کند و در این زمینه، مساله چرخه ی اقتصادی از اهمیت بالاتری برخوردار است." او با بیان این که شاید بزرگترین و اصلی ترین معضلی که امنیت شغلی مستندسازان را با بحران مواجه می کند، بحث اقتصاد سینمای مستند باشد عنوان کرد:"در حال حاضر، چرخه ی اقتصادی تعریف شده ای برای این سینما وجود ندارد و سرنوشت فیلم های تولید شده حالت نامشخص دارد. هنگامی که کالایی تولید می کنیم که قرار نیست عرضه شود، قطعا در روند تولید آن با مشکل مواجه می شویم، اکنون هم وضعیت سینمای مستند به گونه ای است که بسیاری از دوستان از وضعیت اقتصادی و حاصل و فایده کار خود اطلاع مشخصی ندارند."
این تهیه کننده ی مستند همچنین اظهار کرد:" اگر مسوولان وزارت ارشاد در این زمینه توجه و همراهی بیشتری داشته باشند و محدودیت های مورد نظرشان را روشن تر بیان کنند، شاید گردش اقتصادی سینمای مستند وضعیت بهتری را تجربه کند. یکی از جنبه های امنیت شغلی آن است که اگر برای کسی کارتی مانند کارت های حرفه ای صادر می شود، آن فرد باید دارای شرایطی خاص باشد، متاسفانه برخی فیلمسازان با کمترین سطح آگاهی و تجربه نسبت به مسائل مجوز می گیرد و بدین ترتیب مشکل ساز می شوند. لذا فکر می کنم که در چنین شرایطی حتی کارت های حرفه ای تاثیر خود را از دست می دهند. متاسفانه در حال حاضر اغلب سازمان ها و نهادها نگاه مثبتی نسبت به سینمای مستند ندارند و شاید یکی از دلایل این مساله آن باشد که فیلمسازان جدی و حرفه ای کمتر فیلم می سازند."
"مهدی نادری" از دیگر مستندسازان کشور هم بر این باور است که صدور کارت هایی مانند کارت بحران و اهمیت دادن به آن می تواند موجبات نزدیکی و اعتماد بیشتر مستندسازان و مسئولان، نسبت به یکدیگر را فراهم آورد. او همچنین معتقد است:" مستندسازان شغلی بسیار حساس و پر مخاطره را انتخاب کرده اند و همین مساله حمایت های مالی و اعتماد مسوولان به آنها را می طلبد. علاوه بر این برای جلوگیری از حضور و دخالت بیگانگان در مسائل داخلی، یکی از راه های اساسی اعتماد مسوولان به مستند سازان است. چرا که اگر مسوولان نسبت به مستند سازان اعتماد داشته باشند آن ها در خوشی و ناخوشی ها به ثبت امانتدارانه ی وقایع جامعه خواهند پرداخت.
"سامان سالور"هم صدور کارتی مانند کارت بحران را اقدامی بسیار مثبت و موثر می داند که می تواند به مستندسازان کمک کند تا در شرایط بحرانی با آزادی عمل بیشتری به فعالیت بپردازند. او با بیان این که به نظر می رسد امنیت شغلی تنها در حد دو کلمه ی به هم چسبیده است، در سینما و به خصوص در سینمای مستند، چنین مفهومی را فاقد وجود خارجی می داند. این کارگردان همچنین با تاکید بر این که در کشور ما تعاریف درستی از سینما وجود ندارد، گفت:"تا زمانی که در این زمینه به تعریفی جامع و کامل نرسیم، نمی توانیم انتظار امنیت شغلی داشته باشیم. بخش مهمی از امنیت شغلی به فعالیت های صنفی مربوط می شود. اما ما هرگز نتوانسته ایم به شیوه ای درست به فعالیت صنفی بپردازیم و فعالیت های صنفی ما همواره به احقاق حق و پیگیری مطالبات قانونی محدود شده است که متاسفانه با توجه به میزان بودجه ای که به بخش فرهنگ و بعد از آن به سینما اختصاص داده می شود، این مسئله هم به نوعی بی فایده خواهد بود." سالور در ارتباط با کارت بحران هم عنوان کرد:"قطعا صدور چنین کارتی تاثیر بسیار دارد. این طرح ایده ی بسیارخوب و درستی است، چرا که لازم است مستندسازان در شرایط بحرانی کمی آزادی عمل داشته باشند و بتوانند همان گونه که از اسم مستند برمی آید، به ثبت اسناد و وقایع بپردازند. حال آن که این مسئله تا چه اندازه شدنی است و در واقعیات امروز ایران چقدر می توان به آن دل بست را نمی دانم، اما امیدوارم که سعه ی صدر مسوولان فرهنگی موجب رخ دادن چنین حوادث فرخنده ای شود."
"مهرداد زاهدیان"هم امنیت شغلی مستندسازان را از سه دیدگاه، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی قابل بررسی می داند و معتقد است در این میان بحث اقتصادی از اهمیت بالاتری برخوردار است. این فیلم ساز با اشاره به نقش دولت در اکثر فعالیت های کشور، عنوان کرد:"در کشور ما اقتصاد تا حد زیادی حالت دولتی دارد و در موارد مختلف از جمله ساخت اتوبان، بزرگراه، فیلم و مستند، دولت است که سفارش می دهد. لذا این مساله موجب می شود که برخی موضوعات که در برنامه دولت قرار ندارند، برای ساخته شدن با مشکلات متعدد مالی مواجه شوند و همین مساله یکی از مسائل اصلی سینمای مستند محسوب می شود."زاهدیان در رابطه با بخش سیاسی هم به برخی محدودیت ها و خط قرمزها اشاره کرد و افزود:" اگر بخواهیم امنیت شغلی را از دیدگاه سیاسی مورد توجه قرار دهیم با خط قرمزها و محدودیت هایی مواجه می شویم که گاه تعریف روشنی هم ندارند و تنها براساس استنباط شخصی برخی مدیران پایه گذاری شده اند.
مستند سازان، در بخش اجتماعی هم از امنیت لازمه برخوردار نیستند و به نوعی غریبه تلقی می شوند. یک مستند ساز به هنگام ساخت فیلم اجتماعی، حتی اگر با محدودیت از سوی مسوولان بخش های مختلف هم مواجه نشود، باز مردم مانع کار او خواهند شد. لذا تمام این موارد امنیت شغلی مستند سازان را با مشکل مواجه می کند و در کار آن ها خلل ایجاد می کند. در چنین شرایطی فرد به هیچ عنوان به آینده ی کاری خود اطمینان ندارد و واقعا نمی داند که آیا در آینده می تواند فیلم خود را به نمایش بگذارد و فیلم های دیگری بسازد یا خیر؟"
این مستند ساز درباره ی کارت های بحران هم به ذکر برخی از مشکلات خود در این زمینه پرداخت و گفت:"در جریانات انتخابات اخیر، مجوزی تهیه کرده بودم که براساس آن تا روز 25 خردادماه امکان فیلمبرداری داشتم. به همین دلیل در روزهای آغازین تا جایی که لازم بود به تصویربرداری پرداختم اما از روز 22 خرداد به بعد، علی رغم بهره مندی از مجوز، اجازه کار نداشتم و با مشکلات متعدد مواجه شدم. در چنین شرایطی، فکر می کنم که حتی اگر کارتی مانند کارت بحران هم صادر شود تاثیر چندانی نداشته باشد، حتی به نظرم در این اوضاع صدور چنین کارتی بیشتر حالتی طنزگونه دارد و نمی توان انتظار داشت که این کارت ها کارکرد واقعی داشته باشند؛ چرا که در این زمینه قانون روشنی وجود ندارد و اگر هم وجود داشته باشد، اجرا و نظارت بر آن مورد اهمال قرار می گیرد."
اما "محبوبه هنریان"که در زمان ریاستش در انجمن مستندسازان به پیگیری طرح کارت بحران پرداخته هم در قالب نوشتاری که در اختیار ایسنا گذاشته، به یادآوری برخی مراحل طی شده توسط انجمن و مسئولان نیروی انتظامی پرداخته و در نهایت با اشاره بحث آشنای تغییر مدیریت آورده است:"با وجود صحبت ها و همکاری های مختلف میان انجمن و مسئولان نیروی انتظامی، از آن زمان تا به حال تمام تلاش ها و جلسات برگزار شده که شاید بیش از سه سال به طول انجامیده، هنوز در خصوص اجرایی شدن مفاد امضا شده تفاهم نامه، که از جمله صدور کارت ویژه جهت مستندسازان است نتیجه ای حاصل نشده است. حال آن که همه ی ما همیشه شاهد آن بوده ایم که جامعه دائما در معرض تهدیدها و آسیب های جدی قرار می گیرد و قطعا ایجاد انگیزش در مستندسازان و حمایت از آنان می تواند باعث ارتقای سطح فرهنگی، سلامت و امنیت اجتماعی در سطح جامعه شده و در نهایت باعث ایجاد یک اعتماد اجتماعی در مجموعه پلیس نیز باشد. اعتمادی که منجر به همیاری در برقراری امنیت جامعه می شود و این خود می تواند باعث بیشترین بهره برداری برای رسیدن به یک جامعه آرمانی و مطلوب برای همه باشد. ما همه معتقدیم که سینمای مستند، سینمای حقیقت و واقعیت و صادقانه ترین نوع سینما است، هر چند که ممکن است دربسیاری موارد به ذائقه ی بینندگان خوش نیاید. اما یک فیلم مستند با نگاهی عمیق به درون مسائل جامعه و به تصویر کشیدن آن از زوایای مختلف، می تواند راهگشای مسولان و دست اندرکاران کشور بوده تا بهتر بتوانند با شناسایی و آسیب شناسی دقیق تر از بطن جامعه برای پرداختن به مشکلات و مسائل، برنامه ریزی کنند. شیوه ای که دیگر سیاستگذاران دنیا نیز برای ارائه خط مشی های خود بکار گرفته اند. چگونه است که مهم ترین وظیفه مستندسازان ثبت وقایع است، اما یکی از اساسی ترین مشکلات آنان، فیلمبرداری در سطح شهر و یا تصویربرداری از وقایع و حوادث غیرمنتظره است. در هر شرایطی مستندسازان برای اخذ مجوز فیلمبرداری متحمل زحمات و زمان بسیاری می شوند، حال آن که "ثبت آن واقعه به لحظه وابسته است. لذا لزوم داشتن کارت بحران می تواند تنها راه حل برای گذر از چنین مشکلاتی باشد. در هر جامعه ایی مستندسازان و مسئولین امر اهداف مشترکی دارند و آن کمک به ارتقاء سطح فرهنگ، سلامت و امنیت اجتماعی در سطح جامعه است."

عکس تزیینی است

 

منبع: ایسنا  | تاريخ: 1388/05/15
 | فهرست مطالب ابتدای صفحه | 
به گروه فيس بوک ما بپيونديد