کیفیت گفتار در یک فیلم مستند از اهمیت زیادی برخوردار است. اگر چه در وحله‌ی اول صدای فردی که گفتار متن را از زبان و با صدای او می‌شنویم چندان دارای اهمیت به نظر نمی‌رسد؛ اما یک مستند با یک گفتار و صدایی بی‌کیفیت تجربه‌ای بد را در ذهن تماشاگر برجای می‌گذارد. فارغ از این‌که موضوع مستند در مورد چیست، سه نکته‌ی اساسی و مهم در برگزیدن صدای گوینده‌ی گفتار متن وجود دارند:
توجه تماشاگر را با یک صدای عالی و گرم جذب کنید
بعضی از بازیگران در هالیوود نانشان را از صدایشان در می‌آورند و دلیل خوبی هم برای آن دارند. بهره‌مندی از صدای خوب هنری است که هر کسی ندارد. این مسئله به خصوص در مورد مستند از اهمیت زیادی برخوردار است؛ چرا که هدف یک مستند جلب توجه تماشاگر به محتوای فیلم است که این کار با یک صدای جذاب و خوشایند می‌تواند صورت گیرد.
یک گوینده‌ی خوب در یک مستند، متن را به آرامی و واضح می‌خواند و درست تلفظ می‌کند. گویندگان مستند معمولا صداهای جالب توجهی دارند و سعی می‌کنند از هر آن‌چه باعث ناخوشنودی تماشاگر شود جلوگیری کنند. اما می‌بایست به این نکته توجه داشت که صدای گوینده‌ی مستند به گونه‌ای نباشد که تمام توجه تماشاگر را به خود جلب کند. شما می‌خواهید تماشاگرانتان سالن سینما را در حالی ترک کنند که در مورد پیام و محتوای فیلمتان صحبت می‌کنند نه در مورد گوینده!
صدایی را برگزینید که به فضای موضوعی مستندتان نزدیک باشد
این روز‌ها در مورد هر موضوعی می‌توان فیلم مستندی پیدا کرد، از گرمایش زمین گرفته تا مستندهایی که در مورد زندگی ستارگان پاپ ساخته شده است. بسیاری از مستندسازان می‌دانند که باید راوی را بیابند که صدای او به فضای فیلمشان نزدیک باشد.
مطمئنا برای روایت مستندی که در مورد محیط زیست ساخته شده است از صدای یک دختر نوجوان استفاده نخواهید کرد؛ همان‌طوری که از صدای موقر یک استاد دانشگاه برای روایت داستان زندگی بریتنی اسپیرز استفاده نمی‌کنید. البته باید به این نکته نیز توجه داشته باشید صدایی که بر می‌گزینید با توجه به رده‌ی سنی مخاطبین فیلم نیز می‌تواند تغییر یابد به عنوان مثال هیچ اشکالی ندارد؛ در صورتی که فیلمی مستند در مورد محیط زیست برای نوجوانان ساخته‌اید راوی فیلم نیز یک نوجوان باشد.
مستند خود را به زبان‌های مختلف روایت کنید
برای جذب مخاطب بیشتر، بعضی از مستند‌ها بر اساس منطقه‌ای که به نمایش در می‌آیند روایت می‌شوند. به عنوان مثال، مستند سیاره زمین که بصورت اوریجینال برای شبکه‌ی بی‌بی‌سی ساخته شد توسط راوی حرفه‌ای، دیوید آتِنبرو خوانده شد در حالی که همین فیلم در نسخه‌ی آمریکایی خود که از شبکه‌ی دیسکاوری پخش شد توسط سیجرنی ویور روایت شد.
این گونه استفاده از چندین راوی متفاوت در یک فیلم مستند برای فیلم‌های مستندی پیشنهاد می‌شوند که امید دارند مخاطبین مختلف از کشور‌ها و زبان‌های مختلف را به خود جذب کنند. اگر چه استفاده از زیرنویس نیز امکان پذیر است؛ اما در صورتی‌که مخاطب صدایی را بشنود که به زبان او روایت می‌کند مطمئنا از فیلم نیز لذت بیشتری خواهد برد.
این یادداشت ابتدا در پرونده‌ی «گفتار در فیلم مستند» در سایت ومستند منتشر شده است.
