با ظهور دوربین‌های تصویربرداری دیجیتالی، انقلابی در مستندسازی شکل گرفت. با افزایش تولیدات مستند و تعطیل شدن جشنواره کیش، فیلمهای مستند تنها در بخش جنبی جشنواره فیلم فجر، فیلم کوتاه تهران و جشنواره‌هایی که‌گاه به‌گاه برگزار می‌شدند به نمایش در می‌آمدند. برگزاری جشنواره‌ای که به شکل تخصصی به سینمای مستند بپردازد، نیازی بود که در اواسط دهه ۸۰ از سوی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به شکل جدی تری نسبت به گذشته پیگیری شد. و در نهایت اولین دوره جشنواره سینما حقیقت در ۲۳ مهرماه سال ۸۶ برگزار شد.
آنچه در ادامه می‌آید مروری است بر بخش‌ها و برگزیدگان جشنواره در شش دوره گذشته و آغاز پرونده‌ای که به هفتمین دوره این جشنواره خواهد پرداخت.
***
اولین دوره
مدیر جشنواره: محمد آفریده
آخرین مهلت دریافت آثار: ۳۱ تیر ۱۳۸۶
انتخاب آثار: مرداد ۱۳۸۶
اطلاع رسانی: شهریور ۱۳۸۶
برگزاری جشنواره: ۲۳ تا ۲۷ مهر ۱۳۸۶
بخش‌های جنبی جشنواره: میراث نبوی، مولانا، حکیم و شاعر پارسی گوی، دو همسایه (فیلمهای منتخب بخش مرورهات داکز-ایدفا)، شمال و جنوب (درد و سرنوشت مشترک کشورهای سه قاره جنوب (آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین) در مواجهه با استعمار نوین، اشغالگری و هجوم فرهنگی کشورهای شمال)، شرق و هویت (جستجوی هویت در شرق از پی وقایع سیاسی و جهش‌های اجتماعی و فرهنگی، در آئینه سینمای مستند)، چشم انداز سوریه.
بخش ملی
سال تولید: از ۱۳۸۴ به بعد
قطع فیلم‌ها: بتاکم، دی وی، دی وی کم، ۱۶ میلیمتری، ۳۵ میلیمتری
موضوع: آزاد
زمان فیلم‌ها: الف) ۶۰ دقیقه و کمتر ب) بالای ۶۰ دقیقه
بخش بین الملل
سال تولید: از ژانویه ۲۰۰۵ به بعد
قطع فیلم‌ها: بتاکم، دی وی، دی وی کم، ۱۶ میلیمتری، ۳۵ میلیمتری
موضوع: آزاد
زمان فیلم‌ها: الف) ۶۰ دقیقه و کمتر ب) بالای ۶۰ دقیقه
هیات انتخاب جشنواره: مرتضی رزاق‌کریمی، عزیزا... حمیدنژاد، مهدی همایونفر، دکتر فرشاد فرشته‌حکمت و محمد تهامی‌نژاد
هیات داوری جشنواره: محمدرضا اصلانی، دکتر حسن بُلخاری، علی لقمانی، اکبر نبوی، جواد مُزدآبادی، رخشان بنی‌اعتماد و منوچهر طیاب
برگزیدگان:
مراسم پایانی نخستین جشنواره جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران: سینما حقیقت عصر ۲۸مهرماه ۱۳۸۶ با حضور محمدرضا جعفری‌جلوه معاون امورسینمایی و سمعی و بصری، محمدآفریده (مدیر جشنواره)، میهمانان خارجی و عموم مستندسازان و علاقمندان سینمای مستند در سالن حجاب برگزار و برگزیدگان جشنواره در بخش‌های مختلف معرفی شدند.
سپاسنامه: هیات داوران جشنواره، هنرورزی پیشروان سینمای مستند ایران را ارج می‌گذارد و خارج از هرنوع رقابتی، سپاسنامه ویژه خود را به بزرگانی اهدا می‌نماید که نام و حضورشان، در حکم اعتبار جشنواره است: سرکار خانم مهوش شیخ‌الاسلامی، و آقایان: منوچهر طیاب، فرهاد ورهرام، فرشاد فدائیان، فرهاد مهرانفر و پیروز کلانتری.
بخش مسابقه ملی
بهترین فیلم مستند بلند:
دیپلم افتخار به وحید موسائیان کارگردان فیلم مستند سرزمین گمشده
دیپلم افتخار به دلارام کارخیران کارگردان فیلم مستند کودک دیروز خیال
بهترین فیلم مستند کوتاه:
دیپلم افتخار به کیوان علیمحمدی و امید بنکدار کارگردانان فیلم مستند M. D. M. A
دیپلم افتخار به پریوش نظریه کارگردان فیلم مستند نزدیک‌تر از نفس
نشان فیروزه، دیپلم افتخار و مبلغ هفتاد میلیون ریال به مهرناز اسدی کارگردان فیلم مستند قدرت
بهترین پژوهش:
نشان فیروزه، دیپلم افتخار و مبلغ بیست میلیون ریال به محمدرضا فرزاد پژوهشگر فیلم مستند ایران در اعلان
نشان فیروزه، دیپلم افتخار و مبلغ بیست میلیون ریال به محمدرضا عباسیان پژوهشگر فیلم مستند قانا
بهترین تصویربرداری:
دیپلم افتخار به سید حسین صافی تصویربردار فیلم مستند در حاشیه جنگل
دیپلم افتخار به هومن بهمنش تصویربردار فیلم مستند رئیس جمهور میر قنبر
نشان فیروزه، دیپلم افتخار و مبلغ بیست میلیون ریال به همایون پایور تصویربردار فیلم مستند M. D. M. A
بهترین تدوین:
دیپلم افتخار به مستانه مهاجر تدوینگر فیلم مستند نزدیک‌تر از نفس
دیپلم افتخار به محمود یار محمدلو تدوینگر فیلم مستند نواهای گمشده
نشان فیروزه، دیپلم افتخار و مبلغ بیست میلیون ریال به کیوان علیمحمدی و امید بنکدار تدوینگران فیلم مستند M. D. M. A
بهترین صدابرداری و صداگذاری:
دیپلم افتخار به آقای فرشید فرجی صدابردار فیلم مستند روزهای بی‌تقویم
دیپلم افتخار به آقایان محمدرضا دلپاک و رضا نریمی‌زاده صداگذاران فیلم مستند اینانا
نشان فیروزه، دیپلم افتخار و مبلغ بیست میلیون ریال به آقای محمدرضا علیقلی صداگذار فیلم مستند حیات وحش ایران
بهترین نویسنده گفتار متن:
دیپلم افتخار به فرحناز شریفی نویسنده گفتار متن فیلم مستند ایران در اعلان
دیپلم افتخار به حسن نقاشی نویسنده گفتار متن فیلم مستند درخت پارسیک
نشان فیروزه، دیپلم افتخار و مبلغ بیست میلیون ریال به سودابه مجاوری نویسنده گفتار متن فیلم مستند اینانا
بهترین تهیه‌کننده:
دیپلم افتخار به اردعطارپور تهیه‌کننده شش فیلم مستند موفق جشنواره (M. D. M. A، ایران در اعلان، تهران چند درجه ریش‌تر، خلوت جنگل، صورت‌های رنگ پریده، مالا)
دیپلم افتخار به موسسه سینمایی کندو تهیه‌کننده فیلم مستند دفینه
دیپلم افتخار به حامد خسروی تهیه‌کننده فیلم مستند ترانه اندوهگین کوهستان
نشان فیروزه، دیپلم افتخار و مبلغ سی‌میلیون ریال به احسان کفاش و محمود رمضانی تهیه‌کنندگان فیلم مستند کودک دیروز خیال
جایزه‌ی ویژه هیات دواران:
نشان فیروزه، دیپلم افتخار و مبلغ بیست و پنج میلیون ریال به محمود رحمانی کارگردان فیلم مستند مدار صفردرجه
نشان فیروزه، دیپلم افتخار و مبلغ بیست و پنج میلیون ریال به خانم سودابه مجاوری کارگردان فیلم مستند اینانا
داوران: محمدرضا اصلانی، دکتر حسن بلخاری، علی لقمانی، اکبر نبوی و جواد مزدآبادی
بخش مسابقه بین‌الملل
بهترین فیلم مستند بلند:
نشان فیروزه، دیپلم افتخار و مبلغ ده هزار یورو به فیلم مستند شهر عکاسان ساخته سباستین مورنو از کشور شیلی
بهترین فیلم مستند کوتاه:
نشان فیروزه، دیپلم افتخار و مبلغ هفت‌هزار یورو به فیلم مستند ترانه اندوهگین کوهستان ساخته حامد خسروی از ایران
جایزه‌ی ویژه هیات داوران:
نشان فیروزه، دیپلم افتخار و مبلغ سه هزار یورو به فیلم مستند بلند به کجا تعلق دارم؟ ساخته مهوش شیخ‌الاسلامی از ایران
نشان فیروزه، دیپلم افتخار و مبلغ دوهزار یورو به فیلم مستند کوتاه دیوار مهارآب ساخته آقای آنتوان بوته از کشور فرانسه
داوران بخش مستند بلند: رخشان بنی‌اعتماد، طغرل آرتونکال،شان فارنل
داوران بخش مستند کوتاه: منوچهر طیاب، رادا سسیچ، کیس برینن
بهترین فیلم از نگاه تماشاگران
نشان فیروزه، دیپلم افتخار و سه سکه بهارآزادی به مسعودبخشی کارگردان فیلم مستند تهران انار ندارد
بخش داوری دانشجویی
نشان فیروزه، دیپلم افتخار و دوسکه بهار آزادی از طرف دانشگاه سوره به رخساره قائم مقامی کارگردان فیلم مستند سیا نوزه
داوران: سارا بهراد، پروا افشار، مهدی عباسلو، ابوذر حیدری، فاطمه جعفری
انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران
لوح افتخار و دو سکه بهار آزادی به فرحناز شریفی کارگردان فیلم مستند ایران در اعلان
لوح افتخار و سه سکه بهار آزادی به پیروز کلانتری کارگردان فیلم مستند تهران چند درجه ریش‌تر
داوران: محمدتقی فهیم، اسماعیل میهن دوست، محمد سلیمانی
ستاد مبارزه با مواد مخدر
لوح افتخار و دو سکه بهار آزادی به فرشاد فدائیان کارگردان فیلم مستند عبور ممنوع
لوح افتخار و دو سکه بهار آزادی به محمد رضا زیدی کارگردان فیلم مستند کراک
لوح افتخار و دو سکه بهار آزادی به احسان کفاش تصویربردار فیلم مستند کودک دیروز خیال
لوح افتخار و پنج سکه بهار آزادی مهرداد اسکویی کارگردان فیلم مستند روزهای بی‌تقویم
لوح افتخار و پنج سکه بهار آزادی به ایرج عرب‌زاده کارگردان فیلم مستند رنگین‌کمان
لوح افتخار و پنج سکه بهار آزادی به احد عبادی کارگردان فیلم مستند یک شاخه گل برای مجنون
داوران: حسین خورشیدی، سعید سهیلی، دکتر هومان نارنجی‌ها
دومین دوره
مدیر جشنواره: محمد آفریده
آخرین مهلت دریافت آثار: ۳۱ تیر ۱۳۸۷
انتخاب آثار: مرداد ۱۳۸۷
اطلاع رسانی: شهریور ۱۳۸۷
برگزاری جشنواره: ۲۳ تا ۲۸ مهرماه ۱۳۸۷
بخش‌های مختلف جشنواره:
مسابقه ملی، مسابقه بین‌الملل، بخش‌های غیررقابتی: رودکی، پدر شعر پارسی، سی سال انقلاب اسلامی، آیینه یک جشنواره (فیلمهای برگزیده جشنواره معتبر «یاماگاتا» ژاپن)، نمایش‌های ویژه (نمایش بر‌ترین مستندهای جهان در دو سال گذشته)، کیهان ما (نمایش فیلمهای مستند روز جهان با گرایش طبیعت، جهان و علم).
هیئت انتخاب: محسن عبدالوهاب، فرید فرخنده‌کیش، محسن قیصری، محمدرضا بهشتی‌منفرد، محسن امیریوسفی، جواد بزرگمهر، فیما امامی
هیئت داوری: ابراهیم مختاری، دکتر احمد ضابطی‌جهرمی، مرتضی سرهنگی، حبیب احمدزاده، مهدی جعفری
برگزیدگان:
مراسم پایانی دومین دوره شنبه ۲۷ مهرماه ۱۳۸۷ در تالار وحدت برگزار شد.
تندیس افتخاری سینما حقیقت
تندیس افتخاری سینما حقیقت و سه سکه بهار آزادی به ریچارد لیکاک قدیمی‌ترین فیلمساز سینمای مستند جهان اهدا گردید.
بخش سی‌سال انقلاب اسلامی
لوح تقدیر بخش سی‌سال انقلاب اسلامی و دو سکه بهار آزادی به مهدی بمانی (کارگردان مستند سند یک نامه)، عباس امینی (کارگردان مستند قصه شب) لقمان خالدی (کارگردان مستند یکی مثل همیشه) و حبیب والی‌نژاد (تهیه‌کننده‌ی مجموعه فیلمهای مستند با موضوع انقلاب اسلامی) اهدا شد.
بخش مسابقه ملی
بهترین فیلم مستند کوتاه:
دیپلم افتخار و دو سکه بهارآزادی به هیوا امین‌نژاد کارگردان فیلم مستند افسون
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ هفتاد میلیون ریال به مهرداد زاهدیان کارگردان فیلم مستند میدان بی‌حصار
بهترین فیلم مستند نیمه بلند (این بخش به پیشنهاد هیات داوران و موافقت مدیر جشنواره اضافه شد)
دیپلم افتخار و ۲ سکه بهارآزادی به امیر جغتایی کارگردان فیلم مستند حباب
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ سی‌میلیون ریال به محمدحسن دامن‌زن کارگردان فیلم مستند طرقه
بهترین فیلم مستند بلند:
دیپلم افتخار و دو سکه بهار آزادی به ابراهیم سعیدی و زهاوی سنجاوی کارگردانان فیلم مستند همه‌ی مادران من
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ یک صد میلیون ریال به مهدی منیری کارگردان فیلم مستند تینار»
بهترین تهیه‌کننده‌ی مستقل:
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ سی‌میلیون ریال به سیدرضا فتاح تهیه‌کننده‌ی فیلم مستند جاذبه
بهترین پژوهشگر:
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ بیست‌میلیون ریال به مهرداد زاهدیان پژوهشگر فیلم مستند میدان بی‌حصار
بهترین نگارش گفتار متن:
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ بیست‌میلیون ریال به مهرداد زاهدیان نویسنده‌ی گفتار متن فیلم مستند میدان بی‌حصار
بهترین تصویربرداری:
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ بیست‌میلیون ریال به امیر جُغتایی تصویربردار فیلم مستند حباب
بهترین صدابرداری:
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ بیست میلیون ریال به اصغر آبگون صدابردار فیلم مستند طرقه
بهترین تدوینگر:
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ بیست‌میلیون ریال به محمدمعین کریم‌الدینی تدوینگر فیلم مستند تینار
جایزه‌ی ویژه هیات داوران:
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ پنجاه میلیون‌ریال به ابراهیم سعیدی و زهاوی سنجاوی کارگردانان فیلم مستند همه‌ی مادران من
جایزه‌ی ویژه‌ی مدیر جشنواره:
لوح تقدیر و مبلغ ده میلیون ریال به مجتبی می‌رتهماسب کارگردان فیلم مستند بانوی گل سرخ
لوح تقدیر و پنج سکه‌بهار آزادی به رضا برجی کارگردان فیلم مستند سواحل اشک و زیتون
مسابقه بین‌الملل:
بهترین فیلم مستند کوتاه:
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ هفت‌هزار یورو به رضا حائری کارگردان فیلم مستند پُرو آخر
جایزه‌ی ویژه‌ی هیات داوران (بخش مستندهای کوتاه):
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ دو هزار یورو به: نیشتا جین کارگردان فیلم مستند لاکشمی و من از هند
بهترین فیلم مستند بلند:
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ پنج هزار یورو به فرناند ملگر کارگردان فیلم مستند قلعه از سوئیس
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ پنج هزار یورو به مارسین کوژالکا کارگردان فیلم مستند هستی» از لهستان
جایزه‌ی ویژه‌ی هیات داوران (بخش مستندهای بلند):
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ سه‌هزار یورو به ابراهیم سعیدی و زهاوی سنجاوی کارگردانان فیلم مستند همه‌ی مادران من
تقدیر بین‌الملل:
دیپلم افتخار به مهدی منیری کارگردان فیلم مستند تینار
دیپلم افتخار به ویکتور آسلیوک کارگردان فیلم مستند والتس از بلاروس
بهترین فیلم هیات داوری دانشجویی:
دیپلم افتخار و دو سکه بهار آزادی سیدمحمدصادق جعفری کارگردان فیلم مستند طلب خیر
دیپلم افتخار و یک سکه بهار آزادی به مهدی نادری کارگردان فیلم مستند رویاهای فراموش‌شده
بهترین فیلم از نگاه تماشاگران:
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و سه سکه‌ی بهار آزادی به مهرداد زاهدیان کارگردان فیلم مستند میدان بی‌حصار
بهترین فیلم هیات داوری انجمن منتقدان و نویسندگان سینما:
تندیس انجمن، لوح افتخار و یک‌ونیم سکه بهار آزادی به مهرداد زاهدیان کارگردان فیلم مستند کوتاه میدان بی‌حصار
تندیس انجمن، لوح افتخار و یک‌ونیم سکه بهار آزادی به مجتبی می‌رتهماسب کارگردان فیلم مستند نیمه بلند بانوی گل‌سرخ
تندیس انجمن، لوح افتخار و یک‌ونیم سکه بهار آزادی به مهدی منیری کارگردان فیلم مستند بلند تینار
برگزیدگان صندوق مستند ایران
احمد می‌راحسان: حمایت از تولید طرح ورود ممنوع تا سقف ۷۰ میلیون ریال
مهدی گنجی: حمایت از تولید طرح تپه ما تپه تا سقف ۷۰ میلیون ریال
ارسلان امیری: حمایت از تولید طرح وطن دوم تا سقف ۷۰ میلیون ریال
حسن نقاشی: حمایت از تولید طرح مهر ایزد تا سقف ۳۰ میلیون ریال
سومین دوره
مدیر جشنواره: محمد آفریده
آخرین مهلت دریافت آثار: ۳۱ تیرماه ۱۳۸۸
انتخاب آثار: مرداد ۱۳۸۸
اطلاع‌رسانی: شهریور ۱۳۸۸
برگزاری جشنواره: ۲۳ تا ۲۸ مهرماه ۱۳۸۸
بخش‌های مختلف جشنواره:
مسابقه ملی، مسابقه بین‌الملل، مسابقه مستند رضوی (در این بخش، جشنواره سینما حقیقت با نمایش مستندهایی با موضوع سیره و سنت حضرت امام رضا (ع)، به پیشواز برپایی جشنواره فیلم و عکس رضوی خواهد رفت).
بخش‌های جنبی: انتخابات، مستندهای علمی (با گرایش مستندهای پزشکی، تکنولوژی و آغاز حیات)، فرش ایرانی، مقاومت و بیداری، جایزه بزرگ شهیدآوینی (نمایش فیلمهای برگزیده‌ی دومین دوره)، آیینه‌ی یک جشنواره: مارسی، نمایش‌های ویژه (نمایش بر‌ترین مستندهای جهان در دو سال اخیر (۲۰۰۹- ۲۰۰۸)، کیهان ما، روزگار ما (نمایش فیلمهای مستند روز جهان با گرایش سیاسی و اجتماعی)، مستند – تجربی، مستند- انیمیشن، مستندهای سینما (نمایش مستند پرتره سینماگران بزرگ)، چشم‌انداز سینمای مستند روسیه و کشورهای آسیای میانه، مرور آثار یک مستندساز بزرگ: فردریک وایزمن، نشست‌ها و کارگاه‌های آموزش تخصصی، بازار فیلم مستند و دومین صندوق مستند ایران ملی و بین‌المللی.
هیات انتخاب مستند کوتاه: دکتر شهاب‌الدین عادل، سعید مستغاثی، بهزاد رسول‌زاده
هیات انتخاب مستند نیمه بلند وبلند: محمدعلی فارسی، محمد مقدم، ابوالفضل توکلی
هیات داوران: حسین ترابی، دکتر شهاب‌الدین عادل، محمدعلی فارسی، ساعد نیک‌ذات، سیدمحمدمهدی طباطبایی‌نژاد
برگزیدگان:
نشان فیروزه سینما حقیقت، دیپلم افتخار و مبلغ ۲۰ میلیون ریال به مسعود امینی تیرانی نویسنده گفتار متن فیلم مستند خاک حافظه
نشان فیروزه سینما حقیقت، دیپلم افتخار و مبلغ ۲۰ میلیون ریال به سید‌مهدی حسینی حسینی‌زاده صداگذار فیلم مستند کرشمه خاک
نشان فیروزه سینما حقیقت، دیپلم افتخار و مبلغ ۲۰ میلیون ریال به امید عبداللهی و محمد شیروانی تدوینگران فیلم مستند شیوه‌ی شا‌غلام
نشان فیروزه سینما حقیقت، دیپلم افتخار و مبلغ ۲۰ میلیون ریال، مشترکاً به عبدالرسول آذر‌شب و فتح‌ا... امیری کارگردانان فیلمهای مستند چشمه‌های آب گرم و غروب خجیر، بخاطر توجه ویژه به جایگاه فیلمهای علمی و محیط زیستی
نشان فیروزه سینما حقیقت، دیپلم افتخار و مبلغ ۳۰ میلیون ریال به مسعود امینی تیرانی و امیر‌حسین ثنائی پژوهشگران فیلم مستند خاک حافظه
بهترین فیلم مستند کوتاه:
نشان فیروزه سینما حقیقت، دیپلم افتخار و مبلغ ۵۰ میلیون ریال به نرگس آبیار کارگردان فیلم مستند روز پایان
بهترین فیلم مستند نیمه‌بلند:
نشان فیروزه سینما حقیقت، دیپلم افتخار و مبلغ ۷۰ میلیون ریال به محسن رمضان‌زاده کارگردان فیلم مستند این خانه روشن است
بهترین فیلم مستند بلند:
نشان فیروزه سینما حقیقت، دیپلم افتخار و مبلغ ۱۰۰ میلیون ریال به فیما امامی و رضا دریانوش کارگردانان فیلم مستند جای خالی آقا یا خانم ب
جایزه ویژه هیات داوران:
نشان فیروزه سینما حقیقت و دیپلم افتخار به منوچهر طیاب کارگردان فیلم مستند زاگرس، بخاطر یک عمر فعالیت مستمر و موثر در سینمای مستند ایران
جایزه ویژه جشنواره:
نشان فیروزه سینما حقیقت، لوح افتخار و سه‌سکه بهار آزادی به منوچهر مشیری کارگردان فیلم مستند هزار‌دستان امیر‌جاهد، بخاطر سه دهه تلاش در سینمای مستند ایران، بویژه در عرصه فیلمبرداری و مستندنگاری وقایع انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، کارگردانی مجموعه‌ی مستند پرتره از مشاهیر ایران و تلاش گسترده در حوزه آموزش کارگاهی و مستندسازی.
لوح یادبود:
با گرامیداشت یاد و خاطره شهید بزرگوار عرصه فیلمبرداری سینمای مستند ایران: شهید محمد فراهانی که در حادثه تروریستی سیستان و بلوچستان به دیار حق شتافت، لوح یادبود جشنواره تقدیم خانواده وی گردید.
بخش مسابقه مستند علمی:
تندیس ابن‌سینا، لوح تقدیر و ۷ سکه بهار آزادی به فیما امامی و رضا دریانوش کارگردانان فیلم مستند جای خالی آقا یا خانم ب
تندیس ابن‌سینا، لوح تقدیر و ۵ سکه بهار آزادی به علی عبدی‌پور کارگردان فیلم مستند قاتلین سرخ
تندیس ابن سینا، لوح تقدیر و ۳ سکه بهار آزادی به نغمه عافیت کارگردان فیلم مستند وقتی همه چیز دیر می‌شود
تندیس ابن سینا، لوح تقدیر و ۱ سکه بهار آزادی به کیوان علیمحمدی و امید بنکدار کارگردانان فیلم مستند آسمان سیاه شب، به پاس تلاش‌های ارزشمند، نگاه خلاقانه و هنرمندانه و کوشش برای ارائه قالب‌های نو و جذاب در ساخت آثار مستند علمی-پزشکی
داوران: شیرین نادری، دکتر بهزاد قربانی، هما محمود‌زاده
بخش مسابقه مستند فرش ایرانی
لوح افتخار و معادل ۲۰ میلیون ریال حواله خرید فرش به الهام اسدی کارگردان فیلم مستند پوت
لوح افتخار و معادل ۱۰ میلیون ریال حواله خرید فرش به آزاد محمدی کارگردان فیلم مستند سر‌انگشت خواب‌ها
لوح افتخار و معادل ۵ میلیون ریال حواله خرید فرش به عبد‌ا... عزیزی کارگردان فیلم مستند آب و رنگ عشق
لوح افتخار و معادل ۵ میلیون ریال حواله خرید فرش به سید‌مسعود موسوی کارگردان فیلم مستند روایت نقش‌ها
داوران: رضا الله‌داد، علی ملکی‌جو، مرجان صادقی‌نیا
بخش داوری دانشجویی:
نشان فیروزه سینما حقیقت، دیپلم افتخار و سه سکه بهار آزادی به سعید نبی کارگردان فیلم مستند زیر صفر
دیپلم افتخار و یک سکه بهار آزادی به هومن عین‌اللهی کارگردان فیلم مستند آنکه گفت نه، آنکه گفت آری
داوران دانشجویی: پدرام صدرایی، حجت دهقان، فوژان نجف‌زاده، قریشی
برگزیدگان صندوق مستند ایران
مرثیه صلح (مصطفی کرمی)
سرنوشت بایگانی (الهام آقالری)
چالدران (محمد احسانی)
دراز زمین (مختار پُر‌دل نامدار)
شهرک طلاب (سیدمحمدصادق جعفری)
رکاب زدن (ابوالفضل توکلی)
چهارمین دوره
مدیر جشنواره: شفیع آقامحمدیان
آخرین مهلت دریافت آثار: ۳۱ تیرماه ۱۳۸۹
اعلام راه‌یافته‌گان به بخش مسابقه ملی: اول شهریور
جشنوار چهارم از ۱۷ تا ۲۱ آبان ۱۳۸۹ برگزار شد.
بخش‌های جشنواره:
مسابقه ملی، مسابقه بین‌الملل، بخش‌های جنبی داخلی و خارجی
(بخش مسابقه ملی در حوزه‌ی: مسابقه گرایش موضوعی، مسابقه بهترین فیلم، مسابقه بخش ویژه و مسابقه پژوهش و پردازش ایده).
گرایش موضوعی چهارمین دوره جشنواره در ده بخش تعریف شد: انقلاب اسلامی، مستند اجتماعی، سیاسی، دینی و رضوی، علمی فناوری، تاریخ و تمدن، مشاهیر و مفاخر، محیط زیست و طبیعت، دفاع، مقاومت و پایداری، تجربی (آزاد) ویژه خلاقیت و نونگری.
مسابقه بخش ویژه
در این بخش دو نوع از آثار مورد توجه ویژه قرار می‌گیرند: بخش اول به رویکرد آثاری توجه دارد که به پاسداشت سال «کار مضاعف و همت مضاعف»، به معرفی چهره‌های مُولد علم و کار یا تلاش گران در عرصه‌های گوناگون بپردازند. تکریم فرهنگ کار و تلاش و خودباوری فردی یا ملی و شکوفایی خلاقیت‌های بشری، از اهداف مهم این بخش است.
بخش دوم به رویکرد آثاری توجه دارد که به حوزه جنگ نرم در عرصه فعالیت‌های مختلف می‌پردازند. مواردی چون تلاش برای گسترش فساد و اعتیاد، مصادره‌ی مفاخر و مشاهیر ایران‌زمین، سرقت آثار تمدنی، نبردهای سایبری در فضای مجازی، شکافت و گسست بین خُرده فرهنگ‌ها و نسل‌ها – تصویر مخدوش و هراس‌آور از ایران در سطح جهان- ناکارآمد نشان دادن انقلاب اسلامی از طریق ارائه تصویر سیاه از جامعه ایرانی در داخل و...، در این بخش مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. تولیدات و آثار این دو بخش می‌توانند در مسابقه گرایش‌های موضوعی نیز جای گیرند.
جایزه نمادین:
جشنواره بین المللی سینماحقیقت در این دوره در نظر دارد تا جایزه‌ای را تحت عنوان «تکریم صلح، آزادی، عدالت» به یک اثر که دارای ویژگی‌های فوق باشد، اهدا می‌نماید.
بخش‌های جنبی: داخلی
قاب ستاره (گزیده آثار سه مستندساز دفاع‌مقدس)، قاب یادگار (گزیده آثار سه مستندساز پیشکسوت)، قاب نو (گزیده آثار مستندسازان استانهای یزد- کردستان – خوزستان)، قاب گُل (مرور آثار بر‌تر سه دوره گذشته سینماحقیقت)، رو در رو (برگزاری سه نشست و برپایی دو کارگاه تخصصی ویژه مستند)،
بخش جنبی خارجی:
هفت تمدن (نمایش مستندهای تاریخ و تمدن)، پُرتره (مستندهای پُرتره از چهره‌های علمی، ادبی، سیاسی، نظامی، هنری ایران و جهان)، زیست‌گاه من (مستندهای طبیعت و محیط‌زیست: شگفتی‌های خلقت، تهدیدات زمینی، تلاش‌های پاک، ایران و جهان)، آینه بدون قاب (مرور سینمای مستند یک کشور)، بخش تماشاخانه (مرور یک جشنواره بین المللی)، بخش رویش اراده (نمایش مستندهای مقاومت و پایداری: مرور آثار مستند مرتبط با عراق- لبنان- افغانستان- فلسطین- بوسنی).
هیات انتخاب بخش ملی: مهناز مظاهری، ابراهیم کیهانی، مهرداد زاهدیان، ابوالقاسم ناصری نیاکی، علیرضا قاسم خان، سیدحسین حق گو، مصطفی دالایی و اصغر بختیاری.
هیات انتخاب بخش بین الملل: محمود عبدالهی، محسن قیصری، شیرین نادری، سیاوش سرمدی و فیما امامی.
برگزیدگان:
مراسم پایانی چهارمین جشنواره‌ی بین‌المللی سینماحقیقت شب ۲۱ آبان ماه در تالار اندیشه حوزه هنری تهران برگزار شد.
بخش پژوهش:
لوح افتخار و مبلغ ۵ میلیون ریال به صورت مشترک به خانواده مرحوم محمد علی حسینی و حامد حیدری برای پژوهش موضوعی نغمه‌های جنگ اهدا شد.
لوح افتخار و مبلغ دوازده میلیون و پانصدهزار ریال به آزاده بی زار گیتی برای پژوهش موضوعی نیمه‌ی پنهان اهدا شد.
لوح افتخار و مبلغ دوازده میلیون و پانصدهزار ریال به محمد جواد اعتباری برای پژوهش موضوعی قالی کرمان اهدا شد.
لوح افتخار و مبلغ پانزده میلیون ریال به رضا مجلسی برای پژوهش موضوعی سربازان آهنی اهدا شد.
لوح افتخار و مبلغ پانزده میلیون ریال به مهدی عزتی‌چهارقلعه برای تالیف درآمدی بر مستندنمایی اهدا شد.
لوح افتخار و ۵ سکه بهار آزادی به خسرو سینایی برای پژوهش موضوعی خانه‌ها و یاد‌ها اهدا شد.
جوایز بخش فنی:
تندیس جشنواره، لوح افتخار و مبلغ ۳۰ میلیون ریال بصورت مشترک به رویا مجدنیا و بهاره خرمی تدوینگران فیلم مستند اتاق تاریک، پنجره نیمه روشن اهدا شد.
تندیس جشنواره، لوح افتخار و مبلغ ۳۰ میلیون ریال به شهرام درخشان بخاطر پژوهش و متن فیلم مستند مردمی که همه‌چیز، همه‌چیز، همه‌چیز دارند اهدا شد.
تندیس جشنواره، لوح افتخار و مبلغ ۳۰ میلیون ریال به اکبر ابراهیمی صداگذار فیلم مستند صحرای زنده اهدا شد.
تندیس جشنواره، لوح افتخار و مبلغ ۳۰ ملیون ریال به سیدحسین صافی تصویربردار فیلمهای مستند صحرای زنده و حلزون‌ها اهدا شد.
بخش مسابقه ملی:
تندیس جشنواره، لوح افتخار و مبلغ ۵۰ میلیون ریال به بهروز نورانی پور کارگردان مستند جنایت در سکوت از بخش مستند دفاع، مقاومت و پایداری اهدا گردید.
تندیس جشنواره، لوح افتخار و مبلغ ۵۰ میلیون ریال به محمد علی فارسی کارگردان مستند حقیقت گمشده از بخش مستند مفاخر و مشاهیر اهدا گردید.
تندیس جشنواره، لوح افتخار و مبلغ ۵۰ میلیون ریال به محمد جعفر باقری نیا کارگردان مستند اشا و هیشتا از بخش مستند انقلاب اسلامی اهدا گردید.
تندیس جشنواره، لوح افتخار و مبلغ ۵۰ میلیون ریال به محمد شیروانی کارگردان مستند دستور آشپزی از بخش مستند تجربی اهدا گردید.
تندیس جشنواره، لوح افتخار و مبلغ ۵۰ میلیون ریال به خسرو حیدری کارگردان مستند آریو برزن از بخش مستند تاریخ و تمدن اهدا گردید.
تندیس جشنواره، لوح افتخار و مبلغ ۵۰ میلیون ریال به حسن قهرمانی کارگردان مستند چه شور بود دریاچه من از بخش مستند محیط زیست و طبیعت اهدا گردید.
تندیس جشنواره، لوح افتخار و مبلغ ۵۰ میلیون ریال به سیاوش سرمدی کارگردان مستند بیست و هشتم صفر از بخش مستند دینی و رضوی اهدا گردید.
تندیس جشنواره، لوح افتخار و مبلغ ۵۰ میلیون ریال به داریوش غریب‌زاده کارگردان مستند مدرسه‌ی کوچک، آرزوهای بزرگ از بخش مستند علمی و فناوری اهدا گردید.
تندیس جشنواره، لوح افتخار و مبلغ ۵۰ میلیون ریال به فرهاد ورهرام کارگردان مستند ایستگاه از بخش مستند اجتماعی اهدا گردید.
تندیس جشنواره، لوح افتخار و مبلغ ۵۰ میلیون ریال به محمد رضا هاشمیان کارگردان مستند سبز، سپید، سرخ از بخش مستند سیاسی اهدا گردید.
بخش مسابقه ویژه (پاسداشت سال همت مضاعف و کار مضاعف):
لوح تقدیر جشنواره و مبلغ ۱۰ میلیون ریال به محمد علی فارسی کارگردان مستند معلم اهدا گردید.
ضمن اینکه در بخش مسابقه ملی، از همایون امامی (مرثیه‌ای برای جنگل تنها)، رضا فره‌مند (تقاطع)، فرخ حنیفه‌نژاد و مریم فتحی (وندا) و سیدحسین صافی (صحرای زنده) نیز با اهدای لوح و جایزه ۱۰ میلیون ریالی تقدیر به عمل آمد.
بخش مسابقه بین‌الملل
تندیس جشنواره، لوح افتخار و مبلغ ۱۰۰۰ یورو به دارن بولگر کارگردان فیلم مستند بهانه جرم اهدا شد.
تندیس جشنواره، لوح افتخار و مبلغ ۱۰۰۰ یورو به آنا آزودو کارگردان فیلم مستند گرال اهدا شد.
تندیس جشنواره، لوح افتخار و مبلغ ۲۰۰۰ یورو به لورا باری کارگردان فیلم مستند آنتوان اهدا شد.
تندیس جشنواره، لوح افتخار و مبلغ ۲۰۰۰ یورو به رودی یوزباشی کارگردان فیلم مستند امید اهدا شد.
تندیس جشنواره، لوح افتخار و مبلغ ۲۰۰۰ یورو به نیه تو کارگردان فیلم مستند کاپوسین اهدا شد.
تندیس جشنواره، لوح افتخار و مبلغ ۲۵۰۰ یورو به یاکوب پیاتک کارگردان فیلم مستند مادر اهدا شد.
تندیس جشنواره، لوح افتخار و مبلغ ۲۵۰۰ یورو به می‌رو رمو کارگردان فیلم مستند وارونه اهدا شد.
تندیس جشنواره، لوح افتخار و مبلغ ۵۰۰۰ یورو به پاول لوژینسکی کارگردان فیلم مستند شیمی درمانی اهدا شد.
تندیس جشنواره، لوح افتخار و مبلغ ۱۰۰۰۰یورو به نیکولا فیلیبر کارگردان فیلم مستند نِنِت اهدا شد.
جایزه ویژه پژوهش بخش بین‌الملل جشنواره به مبلغ ۲۰۰۰ یورو، به صورت مشترک به حسن قهرمانی (چه شور بود دریاچه من) و آنا آگیون (همسایه من، قاتل من) اهدا گردید. ضمن اینکه یک جایزه ۱۰۰۰ یورویی هم با عنوان نگاه ویژه به بهزاد وزیری (بنادر گمشده) تعلق گرفت.
بهترین فیلمهای جشنواره
بهترین فیلم مستند کوتاه:
هیات داوران جایزه ویژه بهترین فیلم مستند کوتاه جشنواره شامل تندیس فیروزه‌ای، دیپلم افتخار و جایزه نقدی به مبلغ ۳۰ میلیون ریال را بطور مشترک به فیلمهای صحرای زنده به کارگردانی سیدحسین صافی و تهیه‌کنندگی شبکه استانی بوشهر و زندگی زیباست به کارگردانی و تهیه‌کنندگی سیدعباس سجادی اهدا کرد.
بهترین فیلم مستند میان مدت:
هیات داوران جایزه ویژه بهترین فیلم مستند میان مدت جشنواره شامل تندیس فیروزه‌ای، دیپلم افتخار و جایزه نقدی به مبلغ ۴۰ میلیون ریال را به فیلم آریو برزن ساخته خسرو حیدری و به تهیه‌کنندگی شبکه استانی دنا اهدا کرد.
بهترین فیلم مستند بلند:
هیات داوران جایزه ویژه بهترین فیلم مستند بلند جشنواره شامل تندیس فیروزه‌ای، دیپلم افتخار و جایزه نقدی به مبلغ ۵۰ میلیون ریال را به فیلم حقیقت گمشده ساخته محمد علی فارسی و به تهیه‌کنندگی سیما فیلم و سیدمحمدمهدی طباطبایی‌نژاد اهدا کرد.
همچنین در این مراسم، از خسرو سینایی و مرتضی شعبانی، فیلمبردار و مستندساز قدیمی عرصه دفاع مقدس نیز تجلیل به عمل آمد.
داوران بخش مسابقه ملی: حسین ترابی، ابوالفضل جلیلی، بهمن حبشی، حسین خورشیدی، محمد درمنش، رضا دریانوش، جلیل عرفان منش، سعید کریمی، وحید موسائیان و مهدی همایون فر.
داوران بخش بین الملل: محمدرضا اسلام لو، نیشتا جین، آنتونیو دلگادولیز، دبرا زیمرمان، نیکولا فئودوروف، احمدرضا گرشاسبی، احمد ضابطی جهرمی، امانوئل چیگون، ماکیکو واکای.
داوران بخش پژوهش و پردازش ایده: مریم‌پور یامین، بهمن حبشی، اکبر حر، جهانگیر خسروشاهی، شهاب ملت خواه.
پنجمین دوره
مدیر جشنواره: شفیع آقامحمدیان
آخرین مهلت دریافت آثار: ۵ مرداد ماه ۱۳۹۰
پنجمین جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم مستند ایران: سینماحقیقت با شعار بر مدار حقیقت طی روزهای ۱۷ تا ۲۳ آبان‌ماه ۱۳۹۰، در شهر تهران برگزار شد. این دوره جشنواره در سه بخش اصلی مسابقه‌ی ملی، مسابقه‌ی بین‌المللی و جنبی برگزار گردید که بخش مسابقه‌ی ملی شامل پنج حوزه بود:
۱- بخش مسابقه‌ی آثار مستند بدون دسته‌بندی خاص گونه‌ای (بخش آزاد)
۲- بخش مسابقه‌ی گونه‌های مستند موضوعی: مستند قوم‌شناسی، مستند جنگ، مستند سیاسی، مستند تاریخی، مستند علمی، مستند پُرتره، مستند دینی – آئینی، مستند اجتماعی، مستند زیست محیطی، مستند ورزشی، مستند قضایی (تشکیل هر یک از این بخش‌های موضوعی، با توجه به درخواست حضور حداقل ۲۰ فیلم متقاضی شرکت در آن گونه برای رقابت صورت می‌پذیرد).
۳- بخش مسابقه‌ی آثار مستندهای تلفن همراه با رویکرد حوادث اجتماعی (حداکثر ۹۰ ثانیه) با عنوان شکار واقعه.
۴- بخش مسابقه تولیدات ۵ دقیقه‌ای مستند با رویکرد خانواده.
۵- بخش آثار مستند صنعتی و کشاورزی، به‌منظور پاسداشت سال جهاد اقتصادی.
هیات انتخاب:
بخش ملی (مستند آزاد): محمود زنده نام، سیدناصر هاشم‌زاده، زهره یزدان پناه قره تپه
بخش ملی (مستند اجتماعی): رضا درستکار، علی (احسان) رجبی، رضا فره‌مند، سهیل کریمی، محمود گبرلو
بخش ملی (مستند جنگ): اصغر بختیاری، مصطفی دالایی، محمدرضا معصوم زادگان،
بخش ملی (مستند تاریخی): علی باقرزاده نمازی، مریم پوریامین، بهروز فرجی
بخش ملی (مستند پرتره): ارد زند، مهرداد غفارزاده، محمدتقی فهیم
بخش ملی (مستند دینی و آئینی): ذبیح اله رحمانی، محمد صدری، سیدعبدالستار کاکایی
بخش ملی (مستند سیاسی): اکبر حر، قاسم بخشی، حسین سلطان محمدی
بخش ملی (مستند قوم‌شناسی): پدرام اکبری، مرتضی شاملی، سیدمحمدرضا هاشمیان
بخش ملی (مستند زیست محیطی): کاوه بهرامی مقدم، حمیدرضا چارکچیان، سیاوش سرمدی
بخش ملی (ویژه جهاد اقتصادی): سیدحسین حق‌گو، محمدجواد لسانی، رضا کاظمی
هیات داوران بخش مسابقه ملی: حسین ترابی، حسین خورشیدی، ابراهیم حاتمی کیا، فرشاد فرشته حکمت، علی اعلایی، مهناز مظاهری، مهدی همایونفر، بهمن حبشی، رهبر قنبری
برگزیدگان:
برگزیدگان پنجمین جشنواره بین‌المللی سینما حقیقت ۲۱ آبان ماه طی مراسمی که در تالار وحدت برگزار شد، معرفی و مورد تقدیر واقع شدند.
مستند آزاد:
لوح افتخار و جایزه نقدی ١٠ میلیون ریالی به آرش لاهوتی کارگردان فیلم مستند ۲/۴۷
تندیس فیروزه‌ای سینماحقیقت، دیپلم افتخار و جایزه نقدی ۴٠ میلیون ریالی به مهدی زمانپور کیاسری کارگردان فیلم مستند مشتی اسماعیل
مستند اجتماعی:
لوح افتخار و جایزه نقدی ١٠ میلیون ریالی به علی فتح‌لایق‌زاده کارگردان فیلم مستند گاودانه
تندیس فیروزه‌ای سینماحقیقت، دیپلم افتخار و جایزه نقدی ۴٠ میلیون ریالی به رایا نصیری کارگردان فیلم مستند یک آن
مستند پرتره:
لوح افتخار و جایزه نقدی ٢٠ میلیون ریالی به احمد سیدکشمیری کارگردان فیلم مستند هیچ بزرگ
تندیس فیروزه‌ای سینماحقیقت، دیپلم افتخار و جایزه نقدی ٣٠ میلیون ریالی به مصطفی آل‌احمد کارگردان فیلم مستند نویسنده بودن
مستند تاریخی:
لوح افتخار و جایزه نقدی ١۵ میلیون ریالی به محمدعلی هاشمزهی کارگردان فیلم مستند حماسه تیس و حسن‌نقاشی کارگردان فیلم مستند مهرا
لوح افتخار و جایزه نقدی ٢٠ میلیون ریالی به ارد عطارپور و سعید ملیح برای تحقیق و پژوهش فیلم مستند خلیج‌فارس
تندیس فیروزه‌ای سینماحقیقت، دیپلم افتخار و جایزه نقدی ٢٠ میلیون ریالی به ارد عطارپور کارگردان فیلم مستند خلیج‌فارس
مستند جنگ:
لوح افتخار و جایزه نقدی ١٠ میلیون ریالی به سیامک کاشف‌آذر و مجید اسماعیلی کارگردانان فیلم مستند نشانی
تندیس فیروزه‌ای سینماحقیقت، دیپلم افتخار و جایزه نقدی ۴٠ میلیون ریالی به ناصر نورانی کارگردان فیلم مستند روز به یاد ماندنی
مستند دینی و آئینی:
لوح افتخار و جایزه نقدی ١۵ میلیون ریالی به مهدی الیاسی کارگردان فیلم مستند بَرد شیر (شیر سنگی)
تندیس فیروزه‌ای سینماحقیقت، دیپلم افتخار و جایزه نقدی ٣۵ میلیون ریالی به معین کریم‌الدینی کارگردان فیلم مستند وقتی ابر‌ها پایین می‌آیند
مستند زیست محیطی:
تندیس فیروزه‌ای سینماحقیقت، دیپلم افتخار و جایزه نقدی ۵٠ میلیون ریالی به مازیار مشتاق‌گوهری کارگردان فیلم مستند گاندو
مستند سیاسی:
لوح افتخار و جایزه نقدی ١٠ میلیون ریالی به «سعید صادقی» کارگردان فیلم مستند غزه ٨۵ مایل
تندیس فیروزه‌ای سینماحقیقت، دیپلم افتخار و جایزه نقدی ۴٠ میلیون ریالی به عابدین مهدوی کارگردان فیلم مستند خوش آمدید به موگادیشو
مستند قوم‌شناسی:
لوح افتخار و جایزه نقدی ١٠ میلیون ریالی به مرتضی مطوری کارگردان فیلم مستند القهوه
تندیس فیروزه‌ای سینماحقیقت، دیپلم افتخار و جایزه نقدی ۴٠ میلیون ریالی به حسن قهرمانی کارگردان فیلم مستند عروسی عشایر
بخش ویژه جهاد اقتصادی:
لوح افتخار و جایزه نقدی ١٠ میلیون ریالی به محسن خان‌جهانی و نصیر درویشوند کارگردانان فیلمهای مستند شهر پولکی و بازگشت یک ناوشکن
تندیس فیروزه‌ای سینماحقیقت، دیپلم افتخار و جایزه نقدی ٢٠ میلیون ریالی به عثمان محمدی کارگردان فیلم مستند تقویم توت فرنگی
داوران بخش ویژه جهاد اقتصادی: سیدحسین حق‌گو، محمدجواد لسانی، رضا کاظمی
بهترین فیلم جشنواره (ویژه‌ی تهیه‌کننده‌ها)
بهترین فیلم مستند کوتاه (کمتر از ٣٠ دقیقه):
تندیس فیروزه‌ای سینماحقیقت، دیپلم افتخار و جایزه نقدی ٣٠ میلیون ریالی ویژه‌ی بهترین فیلم مستند کوتاه جشنواره به احمد بیوته تهیه‌کننده مستند عروسی عشایر به کارگردانی حسن قهرمانی اهداء شد
بهترین فیلم مستند میان مدت (٣٠ تا ۶٠ دقیقه):
تندیس فیروزه‌ای سینماحقیقت، دیپلم افتخار و جایزه نقدی ۴٠ میلیون ریالی ویژه‌ی بهترین فیلم مستند میان مدت جشنواره به مهدی زمانپور کیاسری تهیه‌کننده و کارگردان مستند مشتی اسماعیل اهداء شد.
بهترین فیلم مستند بلند (بیشتر از ۶٠دقیقه):
تندیس فیروزه‌ای سینماحقیقت، دیپلم افتخار و جایزه نقدی ۵٠ میلیون ریالی ویژه‌ی بهترین فیلم مستند بلند جشنواره به اُرد عطارپور تهیه‌کننده و کارگردان مستند خلیج‌فارس اهداء شد.
همچنین ستاد برگزاری پنجمین جشنواره‌ی بین‌المللی سینماحقیقت به پاس قدردانی از یک عمر فعالیت موثر و کاربردی همراه با کارنامه‌ای درخشان و مملو از آثاری ارزشمند در حوزه مستند و ایفای نقشی تاثیرگذار و ماندگار در هدایت و ارتقاءبخشی طیف وسیعی از فیلمسازان جوان و پرورش شاگردان فراوان، با اهدای تندیس فیروزه‌ای سینماحقیقت و هدیه نقدی به حسین ترابی، منوچهر طیاب و فرهاد ورهرام، از ایشان تجلیل کرد.
ششمین دوره
مدیر جشنواره: شفیع آقامحمدیان
آخرین مهلت دریافت آثار: ۱۰ مرداد ماه ۱۳۹۱
هیات داوران:
بخش ملی (مستند تاریخی): علی باقرزاده نمازی، معین کریم الدینی، سام کلانتری، محمد مقدم، مهناز مظاهری
بخش ملی (مستند زیست محیطی): محسن سیف، سید حسین صافی، علی لقمانی، محمود یارمحمدلو، داریوش یاری
بخش ملی (مستند دینی و آئینی): حسن آقاکریمی، سیاوش سرمدی، مازیار فکری ارشاد، سعید مترصد، سید ناصر هاشم‌زاده
بخش ملی (مستند پرتره): مصطفی آل احمد، حسین ترابی، ناهید حسن‌زاده، محمد تقی فهیم، محمدرضا معصوم زادگان
بخش ملی (بخش خلیج فارس): سعید ابوطالب، رامین حیدری فاروقی، محمد خزاعی، ارد عطارپور، معصومه نورمحمدی
بخش ملی (بخش جنگ): وحید چاووش، جهانگیر خسروشاهی، مصطفی دالایی، سید محمد مهدی طباطبایی‌نژاد، حبیب والی‌نژاد
بخش ملی (بخش خانواده): نرگس آبیار، آزاده بیزارگیتی، مریم جلالی، پوران درخشنده، زهره یزدان پناه
برگزیدگان:
۲۱ آبان ماه ۱۳۹۱مراسم پایانی ششمین جشنواره بین‌المللی سینما حقیقت در تالار وحدت با معرفی برگزیدگان این دوره از جشنواره و سخنرانی جواد شمقدری رییس سازمان سینمایی برپا شد.
بخش مسابقه ملی:
مستند آزاد
لوح تقدیر: فرهاد ورهرام (از آلپ تا دماوند)
دیپلم افتخار: حمید جعفری (ز گفتار دهقان...)
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه نقدی: آرش لاهوتی (راننده و روباه)
مستند اجتماعی
لوح تقدیر: محسن استادعلی (سکوت)
دیپلم افتخار: نوا رضوانی (ظغال)
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه نقدی: محمد احسانی (گنبد می‌نا)
مستند پُرتره
دیپلم افتخار: فرامرز وکیلی (جان مس‌تر)
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه نقدی: بکتاش آبتین (۱۳ اکتبر ۱۹۳۷)
مستند تاریخی
دیپلم افتخار: محمدرضا حاجی غلامی (زوران) و فرشاد اکتسابی (راز یک مجسمه)
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه نقدی: احسان معصوم (شهری که می‌شناسم)
مستند جنگ
لوح تقدیر: حبیب احمدزاده (بهترین مجسمه دنیا)
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه نقدی: رحیم ذبیحی (سنگ مزاری برای برادر شهیدم)
مستند خانواده
لوح تقدیر: فرشید اخلاقی‌پور (خانواده چند صد نفری) و فائزه عزیزخانی (خانه سنگ ندارد)
دیپلم افتخار: سیّدحامد نوبری (بی‌بی‌تولدت مبارک)
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه نقدی: عبدالله عزیزی (نوروز در نئور)
مستند دینی و آیینی
لوح تقدیر: شریف اسلامی (آخر شاهنامه)
دیپلم افتخار: ایرج حبشی (دو محراب)
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه نقدی: مهدی زمانپور کیاسری (۳۰ سال زندگی با ۱۰۰ بند)
مستند زیست محیطی
لوح تقدیر: فتح‌الله امیری (در جستجوی پلنگ ایرانی)
دیپلم افتخار و هدیه نقدی: میترا روحی منش (حیات)
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه نقدی: مازیار مشتاق گوهری (پرواز در آب)
مستند سیاسی
لوح تقدیر: سیّداحسان اصغرزاده (رویای آمریکایی)
دیپلم افتخار: محسن خان جهانی (صندلی شماره ۲۵۷)
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه نقدی: عبدالحمید ارجمند (مرگ در دور دست)
مستند قوم‌شناسی
لوح تقدیر: امید عبداللهی (بوی بنفشه) و حجت طاهری (با یاری‌ها)
دیپلم افتخار: فریدون نجفی (کوچ زودهنگام)
بخش ویژه
حمایت از کار (پاسداشت شعار سال)
دیپلم افتخار: میثم میرزایی (یک سطر واقعیت)
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه نقدی: عارش کوردسالی (نفت آتش خاک)
نگین درخشان
لوح تقدیر: شهرزاد پویا و شیرین وحیدی (زنان ماهیگیر) و بهروز فرجی (از سنیز تا سیراف)
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه نقدی: عبدالعزیز قاسمی (مانگرو)
بهترین فیلم‌ها (ویژه تهیه‌کننده‌ها)
بهترین فیلم کوتاه جشنواره
لوح تقدیر: «مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی» و محمدعلی هاشم زهی (تهیه کنندگان مستند کوتاه آک. آپ. آس)
دیپلم افتخار: فریدون نجفی (تهیه‌کننده دختر بس)
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه نقدی: نوا رضوانی (تهیه‌کننده ظغال)
بهترین فیلم نیمه بلند جشنواره
لوح تقدیر: پژمان لشکری‌پور و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی (تهیه‌کنندگان مستند نیمه بلند از نفس افتاده‌ها)
دیپلم افتخار: عبدالحمید ارجمند (تهیه‌کننده مجنونی از اسکاندیناوی)
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه نقدی: محمد احسانی (تهیه‌کننده گنبد می‌نا)
بهترین فیلم بلند جشنواره
لوح تقدیر: حمیدرضا تفته (تهیه‌کننده ۱۰۳۰)
دیپلم افتخار: فتح الله امیری (تهیه کننده در جستجوی پلنگ ایرانی)
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه نقدی: رامتین بالف (تهیه‌کننده رودخانه لیان)
بخش فنی
بهترین تصویربرداری
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه نقدی: رامتین بالف و رشاد بالف (تصویربرداران رودخانه لیان)
بهترین صداگذاری
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه نقدی: سارا نصرآبادی (صداگذار مستند ۱۰۳۰)
بهترین تدوین
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه نقدی: فرشاد اکتسابی (تدوینگر راز یک مجسمه)
بهترین پژوهش
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه نقدی: عبدالحمید ارجمند (راز یک مجسمه)
بخش بین‌الملل
مستند کوتاه:
جایزه ویژه هیات داوران: سوگواری یومن از چین
بهترین فیلم: فشردگی و انقلاب از کوبا
مستند نیمه بلند:
جایزه ویژه هیات داوران: او می‌خواند از بوتان
بهترین فیلم: تونیا و فرزندانش از لهستان
مستند بلند:
بهترین فیلم: من مزدور سفید هستم از ایران (به تهیه‌کنندگی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی)
