انجمن مستند سازان سینمای ایران بعداز ظهر روز گذشته شنبه (30 آبان ماه) در قالب جلسه ای به بررسی دلایل تحریم جشنواره ی سینما حقیقت پرداخت. در ابتدای این جلسه بهرام عظیم پور نایب رئیس این انجمن به ارائه ی گزارش کار انجمن مستند سازان در ماه های اخیر پرداخت و در نهایت به بحث ممنوع الخروج شدن "مجتبی میرتهماسب" اشاره کرد که این موضوع برای مدتی دستمایه ی بحث و گفت و گوی حاضران جلسه قرار گرفت.
در ادامه ی این جلسه مجتبی میرتهماسب به عنوان رییس انجمن مستند سازان به ذکر توضیحاتی درباره ی تحریم جشنواره ی سینما حقیقت پرداخت و گفت:" نکته ای که باید مورد توجه قرار گیرد آن است که در این تحریم انجمن مستند سازان نقشی نداشته است و این مستندسازان به صورت افراد حقیقی بوده اند که دست به تحریم زده اند."
او ادامه داد:" البته تمام پنج عضو هیات مدیره ی انجمن مستند سازان از امضا کنندگان بیانیه ی تحریم بوده اند، اما با این وجود بیانیه از طریق انجمن مطرح و پیگیری نشده است." رییس انجمن مستند سازان در بخش دیگری از این جلسه به کم بودن تعداد افراد حاضر در سالن اشاره کرد و گفت:" تصور بنده این بود که چون این بحث بسیار جدی و داغ است، اسقبال خوبی برای حضور شود. حتی ما از برخی امضا کنندگان این بیانیه هم دعوت کرده بودیم که در این جلسه حضور یابند و به ذکر توضیحات خود بپردازند، اما متاسفانه آنها در جلسه حاضر نشده اند." میرتهماسب هم چنین از دعوت انجمن از محمد آفریده مدیر عامل قبلی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به این جلسه خبر داد و افزود:" ما برای ارائه ی این بحث ها از برگزار کننده ی جشنواره خواسته بودیم که در زمان برگزاری جشنواره وقتی به ما بدهد تا به بیان دلایل خود بپردازیم؛ چرا که با توجه به سوء تفاهم های ایجاد شده لازم می دانستیم که به ذکر توضیحات خود بپردازیم و از تحریم انجام شده دفاع کنیم. محمد آفریده در گفت و گوی شفاهی با ما این موضوع را پذیرفت و پس از آن زمانی که مرتضی رزاق کریمی به عنوان دبیر افتخاری این جشنواره انتخاب شد او هم قول همکاری داد، اما متاسفانه در زمان برگزاری جشنواره به ما گفته شد که زمان کافی برای برگزاری این جلسه وجود ندارد. لذا انجمن مستند سازان تصمیم گرفت تا پس از جشنواره ی سینما حقیقت در قالب جلسه ای صنفی به بررسی این موضوع بپردازد تا موافقین و مخالفین تحریم به ذکر دلایل خود بپردازند."
میرتهماسب در ادامه ی این جلسه اظهار کرد:" ما نمی توانیم هر آنچه را که دوست داریم منتسب به صنف خود کنیم. بنده به عنوان عضو هیات مدیره ی انجمن نمی توانم به دلایل شخصی انجمن را درگیر کنم؛ چرا که در جامعه ای زندگی می کنیم که برخورد دولت با ما به هیچ عنوان قابل پیش بینی نیست. ما اگر در آن زمان احساس می کردیم انجام این کار از طریق صنف نتیجه ی بهتری دارد و به صلاح است، حتما این کار را می کردیم، اما واقعیت این است که پیگیری این گونه موضوعات از طریق صنف کار درستی نیست و ممکن است موجب تضعیف صنف شود."
کارگردان مستند "بانوی گل سرخ" در ادامه با اشاره به استعفایش از مدیریت انجمن مستند سازان عنوان کرد:" احساس می کردم که برخی مسائل مربوط به بنده از جمله ممنوع الخروج شدن من به پای صنف گذاشته شود، برای همین تصمیم به استعفا گرفتم، اما استعفای بنده مورد قبول هیات مدیره قرار نگرفت."
میرتهماسب در پاسخ به یکی از مستند سازان که علت عدم همکاری انجمن مستند سازان با سومین جشنواره ی سینما حقیقت را جویا شده بود گفت:" ما سال گذشته در این جشنواره حضوری فعال داشتیم. در بازار بین الملل غرفه داشتیم، کارگاه آموزشی برگزار کردیم، در صندوق مستند مشارکت داشتیم، در هیات های انتخاب و داوری نماینده داشتیم، حتی در خود سینما فلسطین میزی به ما اختصاص داده شده بود، اما امسال قرار نبود هیچ یک از این اتفاقات صورت گیرد. برای همین انجمن مشارکتی برای برگزاری این جشنواره نداشت که بخواهد لوگوی خود را ارسال کند." رییس انجمن مستند سازان در بخش دیگری از این جلسه عنوان کرد:" آقای آفریده دو سال پیش عنوان کردند که مرکز گسترش از حالت یک ساختار دولتی خارج شده و اداره ی آن به شکل هیات امنایی صورت می گیرد، برای همین ما خواستار اساسنامه ی جدید مرکز شدیم، اما از همان زمان تاکنون آقای آفریده چنین اساسنامه ای را به ما ارائه نکرده است."
او ادامه داد:" پیش از جشنواره ی سینما حقیقت میان ما و مسوولان مرکز جلسه ی مشترکی برگزار شد و در قالب آن جلسه عنوان کردیم که مدیران مرکز هیچ یک از خواسته های صنوف را رعایت نکرده اند. اگر این مرکز به شیوه ی هیات امنایی اداره می شود، پس چرا صنوف در آن نقشی ندارند؟ آیا این درست است که صنوف را در سیاستگذاری ها مشارکت ندهند و در زمان برگزاری جشنواره تنها به لوگوی ما اکتفا کنند. حتی اعضایی که شورای مستند مرکز گسترش را تشکیل داده اند، نماینده ی صنوف مرتبط خود نیستند و به صورت حقیقی دعوت به کار شده اند. متاسفانه مدیریت قبلی مرکز گسترش تمام این بدنه را به شکل دولتی تعریف کرده و صنوف را به داخل این تشکیلات راه نداده است؛ در حالی که اعلام شده که مرکز ساختار خصوصی پیدا کرده است. جشنواره ی سینما حقیقت هم همان طور که همه ی ما می دانیم یک جشنواره ی دولتی است، اما در بخش بین الملل به عنوان یک NGO غیر دولتی معرفی شده است. آقای آفریده شهریور ماه در قالب مصاحبه ای عنوان کرده بود که با قلبی آرام و مطمئن از مرکز می رود؛ حال بنده به ایشان می گویم که شما با این بنای دولتی که مستحکم کرده اید چگونه با قلبی آرام و مطمئن می روید؟!!"
میرتهماسب در ادامه بار دیگر به بیان دلایل تحریم جشنواره ی سینما حقیقت پرداخت و عنوان کرد:" مهم ترین گلایه ی ما این بود که به عنوان مستند ساز نتوانستیم در آن دوره ی پرالتهاب حضور خود را ثابت کنیم. طی دوره ای ما دستگیری های متعددی را شاهد بودیم و از اعضای صنف ما افراد بسیاری کتک خوردند و یا دوربین های آنها ضبط شد. در حالی که مجوز فیلمبرداری داشتند. در کنار آن یکی دو مستندساز هم به زندان افتاده بودند. پس از این اتفاقات ما به واسطه ی تفاهم نامه ای که با نیروی انتظامی داشتیم با آنها تماس گرفتیم و درخواست ملاقات حضوری کردیم، اما علی رغم اهمیت موضوع، زمان برگزاری این دیدار 25 روز طول کشید و در نهایت هم این دوستان توصیه کردند که فعلاً مستندساز بودن تان را فراموش کنید. یعنی ما را نامحرم می دانستند."
او ادامه داد:" آقای آفریده بعدها در قالب مصاحبه ای گفته بودند که اگر افرادی دچار مشکل شده اند دلیل این بوده که نیروی انتظامی به آنها مجوز نداده است. اما واقعیت آن است که آنها نقش ما مستند سازان را حذف کردند و ما به این موضوع معترض شدیم. ما همه ی راه ها را رفتیم و به بن بست رسیدیم، لذا تصمیم گرفتیم که در اولین راهکار جشنواره ی سینما حقیقت را تحریم کنیم. بنده به شخصه هنوز پس از گذشت این چندماه در پای این تحریم ایستاده ام، چرا که وقایعی که طی پنج ماه گذشته بر من و بر ما گذشته را نمی توانم فراموش کنم."
رییس انجمن مستندسازان در بخش دیگری از این جلسه عکس العمل های مسوولان مرکز گسترش را از دلایل دامن زدن به مسائل دانست و گفت:" دوستان مرکز عنوان کردند که ما در تنظیم این بیانیه و در اقدام خود شتاب زده برخورد کرده ایم، حال آیا واقعا ممکن است که تمام 160 نفر امضا کنندگان این بیانیه شتاب زده عمل کرده باشند؟ یا گفته شده بود که تحریم کنندگان همه ی سینمای مستند نیستند. در حالی که اگر تعداد را در نظر نگیریم و فقط به وزن مخصوص و اعتبار امضاکنندگان نگاه کنیم حداقل نود درصد سینمای مستند ایران را شامل می شود." وی در عین حال عنوان کرد:"  من به عنوان یکی از تحریم کنندگان این جشنواره معتقدم که این حداقل کاری بوده است که می توانستیم انجام دهیم. ما با یک بدنه ی دولتی مواجه بودیم که به سمت ما یورش آورده بود و اولین چیزی که برای مقاومت پیش روی ما قرار داشت جشنواره ی سینما حقیقت بود." همچنین وی در پاسخ به این که چرا این افراد جشنواره های دیگر را تحریم نکرده اند توضیح داد:" این سوء تفاهم را مرکز گسترش دامن زد. ما همواره می گفتیم که جشنواره ی سینما حقیقت چیزی نیست که مرکز و یا دولت بخواهد آن را مال خود کند و من در پاسخ به این که برخی دوستان می گویند چرا جشنواره های دیگر را تحریم نکرده اید باید بگویم که هیچ یک از این جشنواره ها برای ما به اندازه ی سینما حقیقت اهمیت نداشته و ندارد."
میرتهماسب در بخش دیگری از صحبت هایش این حرکت را مهم ترین حرکت تاریخی مستند سازان طی دو دهه ی اخیر دانست و گفت:" اکنون گاهی شاهدیم که مسوولان مرکز می گویند که چرا افرادی که این جشنواره را تحریم کرده اند با پول مرکز فیلم می سازند؟ من باید در پاسخ بگویم که این پول نه متعلق به مرکز است و نه حتی دولت، بلکه این پول از آن بیت المال و خود ماست که آن را به سختی از دولت پس می گیریم."
رییس انجمن مستند سازان در پایان صحبت هایش هم خاطرنشان کرد:" مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به عنوان تهیه کننده برخی فیلم ها به افراد قول می دهد که فیلم های آنها را در صورتی که مایل نبودند به نمایش نگذارند، اما برخلاف این قول ها شاهد بودیم که مرکز فیلم چند تن از تحریم کنندگان را در جشنواره ی سینما حقیقت به نمایش گذاشت. به هرحال اگر برای ما این جشنواره اهمیت نداشت آن را تحریم نمی کردیم و امروز هم برای این بحث ها اینجا نبودیم."
در بخش های دیگر این نشست مستند سازان حاضر در جلسه به ذکر نقطه نظرات خود پرداختند. فرهاد ورهرام در این باره عنوان کرد:" بنده از افرادی بوده ام که این بیانیه را امضا کرده ام؛ اکنون هم امضایم را پس نمی گیرم. اما پس از این بیانیه بی اخلاقی هایی صورت گرفت که شاید زشت ترین چیزی باشد که طی این سال ها در سینمای مستند دیده ایم. او ادامه داد:" احساس می کنم که تناقضی در صحبت های میرتهماسب وجود دارد؛ این که گفته می شود ما سینما حقیقت را به این دلیل تحریم می کنیم که نتوانسته ایم فیلم بسازیم حرف درستی نیست، شاید دراین زمینه ما کم کاری کرده باشیم، چرا که همه ی ما دیدیم که در آن برهه ی حساس سینمای موبایلی چگونه کار خودش را کرد. من به شخصه معتقدم که کم کاری از خود ماست و در خیلی جاهای دیگر هم در چنین مواردی اوضاع به همین شکل است، اما افراد کار خود را به هرشکلی که شده انجام می دهند."
ورهرام در ادامه اظهار کرد:" اکثریت ما فکر می کردیم که این بیانیه از طریق انجمن مستند سازان بیرون آمده، اما اکنون شاهدیم که این اقدام کاملا غیرصنفی است. حال آنکه به شخصه معتقدم این تحریم باید از سوی صنف صورت می گرفت." این مستند ساز در ادامه بار دیگر به بی اخلاقی هایی که در این باره صورت گرفت اشاره کرد و گفت:" در این مدت افراد مختلفی در سایت ها و روزنامه های مختلف نامه هایی نوشتند و به افراد پیشکسوتی مانند منوچهر طیاب اتهامات مختلفی وارد کردند؛ همین موضوع باعث شده است که اکنون نسل جوان دیگر مانند گذشته به ما اعتماد نداشته باشد و شاید یکی از دلایلی که جمعیت امروز تا این اندازه کم است ریشه در همین موضوع داشته باشد." ورهرام در پایان صحبت هایش هم خاطر نشان کرد:" صد در صد تحریم جشنواره ی سینما حقیقت اشتباه و غیرصنفی بوده و موجب ضربه خوردن به صنف شده است."
میرتهماسب هم پس از صحبت های ورهرام عنوان کرد:" برخی افراد پس از امضا ی این بیانیه در مراسم مختلف جشنواره ی سینما حقیقت حضور پیدا کردند و یا حتی در هیات های داوری و انتخاب جشنواره های دیگر رفتند که به نظر بنده این نوع برخورد اقدام درستی نبوده است."
سحر سلحشور هم در این جلسه از این که انجمن مستند سازان لوگوی خود را برای جشنواره ی سینماحقیقت ارسال نکرده گله کرد و در نهایت پرسید:" اکنون این تحریم چه دستاوردی برای ما به دنبال داشته است؟ آیا فکر نمی کنید اگر جشنواره را تحریم نمی کردیم و آثار خود را می فرستادیم و جشنواره آنها را رد می کرد جای اعتراض بیشتری داشتیم." بهرام عظیم پور هم به تحریمی که در عرصه های مختلف هنری صورت گرفته بود اشاره کرد و گفت:" هنرمندان در کشورهای مختلف در مواقعی احساس می کنند که حرکتی موثر دارند و گاه تصمیم می گیرند که برای تاثیر گذاری بیشتر به شکل صنفی عمل کنند یا زمانی مصلحت را در این می بینند که فعالیت های خود را به شیوه ی غیرصنفی پیگیری کنند." وی در پاسخ به مطلبی که چرا جشنواره ی فجر را تحریم نکردید عنوان کرد:" عده ای از همین الان جشنواره ی فجر را تحریم کرده اند. در عرصه های دیگر هم شاهد مواردی از این دست بوده ایم. به هرحال ما در مقاطع زمانی مختلف صلاح می بینیم که واکنش هایی نشان دهیم، اما با همه ی این حرف ها احساس بنده این است که پس از تحریم جشنواره ی سینما حقیقت مستند سازان قوی تر شده اند و همه ی ما شاهد بودیم که جشنواره ی سینما حقیقت اگر رونق و شکوهی دارد این شکوه به دلیل حضور فیلمسازان است. البته فراموش نکنیم که ما در همان بیانیه ی خود گفتیم ما اگرچه انتقاداتی به مدیریت مرکز داشته و داریم اما این تحریم ارتباطی با مدیریت جشنواره و یا مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی نداشته است."
همچنین در بخشی از این نشست هم بحثی مبنی بر لایحه ی نظام سینمایی مطرح شد و مستند سازان مختلف از جزییات این طرح سوالاتی پرسیدند. مجتبی میرتهماسب به عنوان رییس انجمن مستند سازان در پاسخ به این سوال ها عنوان کرد:" این متن را خانه ی سینما بدون هماهنگی با صنوف نوشته بود و در آن نسبت به سینمای مستند کم لطفی هایی دیده می شد. ما فکر کردیم و می کنیم که به هرحال حذف مرکز گسترش در این مقطع و بدون ایجاد جایگزین مناسب نیست و به ضرر مستند سازان است."