دو مستند"تمام آرزو های من" ساخته ی مهدی قربان پور و "مشترک موردنظر" به کارگردانی لقمان خالدی، شب گذشته، 27 دی ماه، در خانه ی سینما به نمایش درآمدند و با حضور کارگردان، جعفر صانعی مقدم (تهیه کننده) و هادی آفریده مورد نقد و بررسی قرار گرفتند.
مهدی قربان پور کارگردان مستند "تمام آرزوهای من"، ضمن تشکر از استقبال خوبی که از نمایش این فیلم ها به عمل آمده، به نقش تهیه کننده در سینمای مستند اشاره و عنوان کرد:" همواره تمایل داشتم مستقل کار کنم، اما هنگامی که به این پروژه دعوت شدم شیوه ی کار و همراهی آقای صانعی مقدم انگیزه ی مرا برای حضور در این مجموعه و جدی تر دنبال کردن پروسه ی تحقیق افزایش داد. در واقع موضوع کنکور جزء موضوعات مورد علاقه ی من نبود، اما هنگامی که بر روی آن کار می کردم احساس کردم که کم کم برای من جذاب می شود. با توجه به این که این مستند برای تلویزیون ساخته می شد، سعی کردم که در ساخت این فیلم گاه از چارچوب های تلویزیون عدول کنیم و فیلم مستقل خود را بسازیم."
وی همچنین به شرایط اجتماعی خاصی که در زمان ساخت این مجموعه حاکم بود، اشاره کرد و گفت:" این مستند ها اغلب در شرایط پس از انتخابات ساخته شده اند و با توجه به شرایط سختی که در آن زمان برساخت فیلم های مستند حاکم بود، گاه کار بسیار سخت می شد. علاوه بر این، از آنجا که دیدی مستقل داشتم، بسیار مایل بودم که کنکور را در دل این حوادث به تصویر بکشم که متاسفانه چنین امکانی نداشتیم. اما ای کاش فرصتی پیش می آمد، تا شرایط اجتماعی هم در این مستند ها نمود پیدا می کردند."
لقمان خالدی کارگردان مستند"مشترک مورد نظر" هم در این نشست عنوان کرد:" زمانی که پیشنهاد ساخت فیلمی در قالب این مجموعه ارائه شد موضوع تلفن همراه برایم بسیار جالب بود، اما در کنار جذابیت موضوع، کار کردن بر روی این سوژه دشواری های خاص خود را هم داشت؛ چرا که اکثر افراد درباره ی تلفن همراه نظرات مختلفی دارند و به همین دلیل فیلم ساختن درباره ی چنین موضوعی، کمی مشکل تر می شود."
کارگردان مستند"و من مسافرم ..." در ادامه به بحث تحقیقاتش برای مشترک مورد نظر پرداخت و گفت:" برای این کار تحقیقات گسترده ای را در پنج زمینه ی بلوتوث، اس ام اس، تنهایی در جوانان ایرانی، گوشی های تلفن همراه و موبایل و جامعه ایرانی صورت دادیم و در تمام مراحل تحقیق سعی کردیم که جذابیت موضوع هم در نظر گرفته شود؛ چرا که به هرحال تحقیق برای ساخت یک فیلم با تحقیقات کتابخانه ای متفاوت است."
خالدی همچنین به چگونگی پیدا کردن شخصیت های این مستند اشاره کرد و گفت:" پیدا کردن و راضی کردن این افراد برای حضور در فیلم کار بسیار سختی بود، به عنوان مثال ما برای پیدا کردن اس ام اس بازها حتی از خود اداره ی مخابرات هم کمک گرفتیم و با دریافت لیستی از چهل نفری که بیشترین تعداد پیام کوتاه را ارسال کرده بودند، موفق به آشنایی با این افراد شدیم و بعدها از میان آنها افراد فعلی را انتخاب کردیم؛ یا در بحث بلوتوث هم ما مدت ها از طریق پایگاه های اینترنتی به جست وجو پرداختیم."
خالدی در بخش دیگری از این نشست در پاسخ به سوالی مبنی بر نوع برخورد تلویزیون با این آثار اظهار کرد:" احساس می کنم که جامعه ی ما به گونه ای شده که فیلم ها در آن به دو بخش تلویزیونی و جشنواره ای تقسیم می شوند. در اکثر موارد فیلم های جشنواره ای برای مردم نیستند و فیلم های تلویزیونی هم به جشنواره ها راه نمی یابند. مدت هاست که افرادی که برای تلویزیون کار می کنند به نوعی به تلویزیون ساز بودن متهم می شوند، اما به شخصه سعی کرده ام که دراین فیلم و ساخته ی دیگرم "و من مسافرم..." فاصله ی میان جشنواره و تلویزیون را حذف کنم. این فاصله برای من معنا ندارد و احساس می کنم که مهم آن است که فیلمساز مخاطب را پای فیلم خود نگاه دارد، حال فرقی نمی کند که این فیلم جشنواره ای باشد یا تلویزیونی." وی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر این که اگر این فیلم را برای خودتان هم ساخته بودید به این شیوه عمل می کردید، توضیح داد:" اگر این مستند را به شکل مستند هم ساخته بودم قطعا به همین شکل عمل می کردم. در کل هم معتقدم گاه باید محدودیت ها را دوست داشته باشیم و ترفندی به کار بگیریم که هم حرف های خود را بیان کنیم و هم اثری قابل پخش ساخته باشیم."
او در ادامه با ذکر داستانی کوتاه، به اهمیت شیوه ی بیان تاکید کرد و گفت:" در کار سینما شیوه ی بیان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. اگر ما فیلمسازان به دلیل برخی محدودیت های موجود بخواهیم تلویزیون را کنار بگذاریم کار اشتباهی کرده ایم، چرا که تلویزیون وسیله ی ارتباطی ماست. اگر ما قصد فرهنگ سازی داشته باشیم، تنها راه این است که با مخاطب ارتباط برقرار کنیم و قطعا ارتباط گرفتن با انبوه مخاطبان از طریق جشنواره ها میسر نخواهد بود."
خالدی در پایان صحبت هایش هم به صحبت های مهرداد اسکویی مشاور این پروژه و جعفر صانعی مقدم، تهیه کننده ی کار اشاره و عنوان کرد:" این دو عزیز همواره تاکید داشتند که ما تمام سعی خود را به کار بگیریم تا بتوانیم مخاطبان تلویزیون که از دایره ای به مراتب گسترده تر از جشنواره تشکیل می شوند را حفظ کنیم و درعین سرگرمی به آنها اطلاعات منتقل کنیم."
جعفر صانعی مقدم تهیه کننده ی مجموعه ی"شبی با فیلم مستند" هم در این نشست به ذکر توضیحاتی درباره ی چگونگی شکل گیری این مجموعه پرداخت و گفت:" تجربه و سابقه ی ساخت این کار در واقع به سه یا چهار سال پیش بر می گردد. در آن زمان بنده به واسطه ی مسوولیتم در انجمن سینمای جوانان و مرکز گسترش برای فعالیت در زمینه ی مستند دعوت شدم و در پی آن حمایت های بخش مستند شبکه ی چهار سیما موجب شکل گیری چنین مجموعه ای شد. بنده ایده های متعددی در ذهن داشتم که نزدیک به 26 یا 27 مورد می شد و طی یک یا دوسال به این ایده ها فرم دادم و درنهایت تصمیم به ساخت مجموعه مستندی براساس آنها گرفته شد."
صانعی مقدم در بخش دیگری از این نشست ضمن تشکر از حمایت های بی دریغ مدیر بخش مستند شبکه ی 4 سیما، در پاسخ به سوالی مبنی بر نحوه ی پخش این آثار از تلویزیون، عنوان کرد:" فکر می کنم که تا اینجای کار مدیران تلویزیون فیلم های این مجموعه را پسند ید ه اند و با ما همراه بوده اند. ما تلاش خود را به کار می گیریم که ظرفیت های فیلمسازان جوان را به ظرفیت های رسانه ملی بیفزاییم و تلویزیون هم باید این نسل که قصد دارند برای مخاطبان بیشتر کار کنند را پذیرا باشد و تعاملی دوسویه بین این افراد ایجاد شود."
وی در حاشیه ی این نشست هم از علاقه مندی اش به مستند های اجتماعی یاد کرد و گفت:" در ساخت این مجموعه ما با شبکه ی چهار سیما وارد عمل شده ایم، چرا که این شبکه با وجودی که از بودجه ی کمتری برخوردار است، اما نگاه وسیع تری به موضوعات دارند و ما هم ترجیح می دهیم که با بودجه ای کمتر کار کنیم، اما دید جامع تری به مسائل داشته باشیم. حال هم امیدواریم که همکاری مدیر بخش مستند این شبکه همچنان ادامه داشته باشد و دست ما را در پخش این فیلم ها هم باز بگذارند." صانعی مقدم در ادامه با تاکید بر لزوم جذابیت داشتن فیلم های مستند برای جلب مخاطب، به مستند های شبکه بی بی سی اشاره کرد و گفت:" مستند های این شبکه در نوع خود مثال زدنی هستند؛ ما در ایران از نظر توان فیلمسازی هیچ چیز کم نداریم و اکنون نسل جوان مستند ساز اگر فرصت داشته باشد و رسانه ها با نگاه باز به سراغ او بیایند، می تواند آثار بسیار درخشانی برجای بگذارد؛ که من فکر می کنم حداقل چند نمونه از کارهای این مجموعه علی رغم بهره مندی از بودجه ی کم به دلیل فرصت هایی که به فیلمساز داده شده، تبدیل به آثار بسیار خوبی شده اند."
تهیه کننده ی "شبی با فیلم مستند" در پایان صحبت هایش، بار دیگر خاطرنشان کرد:" ترجیح ما در ساخت این مجموعه این بود که حتی اگر از توان مالی کمتری بهره بردیم باز با شبکه ای کار کنیم که دست ما را کمی بازتر می گذارد تا آن گونه که می خواهیم فیلم بسازیم. بنده به واسطه ی این که نزدیک به دو دهه در حوزه ی مستند و کوتاه فعال بوده ام فیلمسازان جوان کشور را به خوبی می شناسم و براین باورم که باید به این قشر اعتماد بیشتری داشته باشیم. درعین حال فیلمسازان جوان هم باید تلاش کنند تا توانایی های خود را بروز دهند تا مخاطبان بیشتری به مستند علاقه مند شوند، چرا که اگر حیطه ی این مخاطبان گسترش پیدا کند، مسوولان رسانه ها هم تحت تاثیر آنها، توجه بیشتری به این آثار نشان خواهند داد."