کتاب"مستند؛ از فیلم نامه تا تدوین" ترجمه ی بخش های دوم، سوم، چهارم و پنجم کتابِ "نویسندگی، کارگردانی و تولید فیلم های مستند" نوشته "آلن روزنتال" است، که ترجمه ی بخش اول همین کتاب با عنوان "مستند؛ از ایده تا فیلم نامه" پیش از این منتشر شده است.
روزنتال در مقدمه ی اصلی کتاب، کمبود منابع تئوری را یک خلاء آشکار در ادبیات سینمایی به حساب می آورد که همگام با تغییرات گسترده ی سینمای مستند در دو دهه ی اخیر و با وجود دگرگونی های ایجادشده در موضوع، فرم و روش های ساخت فیلم های مستند پیش نرفته اند. و همین جاست که اشاره می کند بدترین نوع ورود به حیطه ی فیلم مستند این چنین است که فیلمسازی تازه کار، با ساده انگاری و بدون فکر و تامل کافی درون موضوع انتخابی اش شیرجه بزند و ساعت ها تصویر خام بگیرد و تازه در این مرحله از خود بپرسد که این فیلم ها درباره ی چیست یا با این همه فیلم تصویربرداری شده چه باید کرد؟ نویسنده در بخش اول کتاب (ترجمه شده در کتاب مستند از ایده تا فیلم نامه)  به بررسی ایده و موضوع در بخش تدارک عمل و به ضرورت داشتن فیلمنامه می پردازد و در بخش آغاز کار پیشنهاداتش را برای نگارش متن، طرح اولیه و ارائه ی آن به سرمایه گذار یا تهیه کننده ارائه می کند. و پیشنهاد می کند که پیش نویس فیلم نامه باید ساده، روشن و موجز نوشته شود و مواردی مانند گزاره ی فیلم، زمینه و ضرورت های ساخت فیلم، رویکرد، شکل یا قالب و اسلوب فیلم، برنامه ریزی تولید و ... در آن لحاظ شود و ... . و در این کتاب (از فیلم نامه تا تدوین) به: پیش تولید ، تولید، پس تولید، موارد خاص و نتیجه گیری می پردازد. نویسنده در توضیح هر قسمت به مثال های مختلفی اشاره می کند و موضوع مورد نظرش را از زوایای مختلفی مورد بررسی قرار می دهد. به عنوان نمونه در بخش پیش تولید به بودجه و قرارداد اشاره می کند و این پرسش را مطرح می کند که بودجه بر اساس فیلم نامه برآورد می شود و یا بالعکس؟ و در ادامه به بودجه در تحقیق، فیلمبرداری، ابزار و تجهیزات، هزینه های عمومی  و ... می پردازد. در بخش تولید نیز به مواردی چون: تدارک ذهنی کارگردان، کارگردان باید چه ویژگی هایی داشته باشد، چشم کارگردان، هدایت مصاحبه و ... و در تدوین به: مناسبت کارگردان و تدوینگر، اولین گام های تدوین، ایجاد فضا برای تعمق، روش فیلمبرداری از عکس، فیلم نامه ی تدوین و ... می پردازد.
روزنتال آن گونه که خود اشاره می کند در فصل های پیشین به روش ها و تکنیک های متداول ساخت مستند پرداخته است، اما در فصل نهایی کتاب به پنچ گونه ی سینما وریته، مستند داستانی، مستندهای تاریخی، فیلم های خانوادگی و فیلم های صنعتی که پیچیدگی بیشتری دارند را مورد بررسی قرار می دهد؛ و در بخش نتیجه گیری، مسائل و چالش ها این گونه می نویسد:" سئوال مربوط به آینده این است که ما به کجا می رسیم؟ بسیاری از ایده ها و راه حل های متعارف نویسندگان و کارگردانان مستند در جهان فردا کارآیی ندارند و هر چه زودتر این نکته را دریابیم، بهتر است. چطور باید با قرن بیست و یکم روبرو شد؟ می خواهیم چه کار کنیم و این کار را چطور انجام دهیم؟ می خواهیم چه بگوییم؟ آیا همچنان به پیام های کهنه و قدیمی مان می چسبیم یا پیام های تازه ای ارسال می کنیم؟ مخاطب ما کیست؟ آیا فیلم های ما از همان قالب های کهنه استفاده می کنند یا چارچوب های ابتکاری و نوینی خواهند داشت؟"
این کتاب حاصل مجموعه سمینارها و سخنرانی هایی است که روزنتال در مدرسه ی ملی فیلم استرالیا و دانشگاه استانفورد برای دانشجویانش برگزار کرده است. کتاب به مانند ساخت یک فیلم مستند از ایده و موضوع و ... آغاز و با پیش تولید، تولید و تکمیل نهایی به پایان می رسد.
کتاب "مستند؛ از فیلم نامه تا تدوین" نوشته آلن روزنتال با ترجمه "حمید رضا احمدی لاری"، توسط نشر ساقی در 336 صفحه در سال 1387 و به قیمت 3600 تومان منتشر شده است.

در همین زمینه:
معرفی کتاب "مستند؛ از ایده تا فیلم نامه"