کتاب تئوریک، نه فنی
یادداشتی بر کتاب مقدمهای بر فیلم مستند
[ روبرت صافاریان ]
این کتاب چشممان را به روی امکانات تازهی فیلمسازی مستند باز میکند و معنی انتخابهایمان را روشنتر میگرداند و به این ترتیب به طور غیرمستقیم برای کاری که میکنیم مفید است.
حتی زمانی که هارا، دربارهی موضوعات فرهنگی و اجتماعی فیلم میسازد، باز به سراغ شخص میرود و دوست دارد زندگی فرد را نشان دهد: "من خیلی نمیخواهم دربارهی موضوعات خاص فیلم بسازم؛ برای همین درامی را کار میکنم که با آن درگیر شوم".
نماهای موضوعی و تکرار شونده از دستی که خاک را در جستوجوی مجسمهای میکاود تا دستی که خاک را با آب آمیخته، مجسمهای میسازد، در جهت افشای همان راز هستند.
این تصویر عامیانه از شغل مستندساز در ارتباط با جدیترین امر زندگی روزمره، یعنی معاش و معشیت و درآمد برای زندگی، حقیقت بزرگی از وضعیت شغلی، مستندسازان و امن و امان و تامین امینت آن را فاش میسازد. در این میان، همهی کسانی که اطلاع کافی از ساختار جامعهی ما، بحرانهای مزمن اقتصادی و...
سینمای مستند میتواند جهان را تاویل کند، از واقعیت آشکار به معانی ناآشکار و چند لایه دست یابد. میتواند فراتر از نمایش صرف واقعه و کنش عینبهعین در واحد "نما"، با تغییر ماهوی نگاه، به منش ناپیدای سیال واقعیت، و به چند معنایی دست یابد، که این خود نه دوری از واقعیت، که عین اسناد بدان است.